ITALI- Gati 2000 vjet pasi një i ri vdiq në shpërthimin vullkanik të Vezuvit, shkencëtarët kanë zbuluar se truri i tij u ruajt kur u kthye në xham në një re jashtëzakonisht të nxehtë hiri. Studiuesit e gjetën xhamin në vitin 2020 dhe spekuluan se ishte një tru i fosilizuar, por nuk e dinin se si ishte formuar.

Copat e qelqit të zi në madhësi sa bizele u gjetën brenda kafkës së viktimës, rreth 20 vjeç, i cili vdiq kur vullkani shpërtheu në vitin 79 pas Krishtit pranë Napolit të ditëve të sotme. Shkencëtarët tani besojnë se një re hiri aq e nxehtë sa 510 gradë mbështillte trurin dhe më pas u ftoh shumë shpejt, duke e shndërruar organin në xhami. Është i vetmi rast i njohur kur indi njerëzor kthehet në xhami në mënyrë natyrale.

Studim i BBC: 2000 vite pasi vdiq në shpërthimin vullkanik të

"Ne besojmë se kushtet shumë specifike që kemi rindërtuar për vitrifikimin të trurit e bëjnë shumë të vështirë që të ketë mbetje të tjera të ngjashme, megjithëse nuk është e pamundur," i tha BBC News Prof Guido Giordano nga Università Roma Tre.

"Ky është një zbulim unik," tha ai.

Truri i përkiste një burri të vrarë në shtratin e tij brenda një ndërtese të quajtur Kolegjiumi në rrugën kryesore të qytetit romak Herculaneum. Fragmentet e qelqit të gjetura nga shkencëtarët variojnë nga 1-2 cm deri në vetëm disa milimetra në madhësi. Shpërthimi masiv i Vezuvit përfshiu Herkulaneumin dhe Pompein aty pranë ku jetonin deri në 20,000 njerëz. Janë gjetur eshtrat e rreth 1500 njerëzve.

Shkencëtarët tani mendojnë se reja e nxehtë e hirit zbriti së pari nga Vezuvi, ndoshta duke shkaktuar shumicën e vdekjeve. Një rrymë e shpejtë e gazit të nxehtë dhe lëndës vullkanike, e quajtur gjithashtu një rrjedhë piroklastike, pasoi, duke varrosur zonën. Ekspertët besojnë se reja e hirit e ktheu trurin e njeriut në xhami, sepse rrjedha piroklastike nuk do të kishte arritur temperatura mjaft të larta ose nuk do të ishte ftohur mjaftueshëm shpejt.

Procesi i formimit të qelqit kërkon kushte shumë specifike të temperaturës dhe rrallë ndodh natyrshëm. Që një substancë të kthehet në xhami, duhet të ketë një ndryshim të madh të temperaturës midis substancës dhe rrethinës së saj. Forma e saj e lëngshme duhet të ftohet aq shpejt sa të mos kristalizohet kur bëhet e ngurtë dhe duhet të jetë në një temperaturë shumë më të lartë se mjedisi përreth.

Ekipi përdori imazhe me rreze x dhe mikroskop elektronik për të arritur në përfundimin se truri duhet të ishte ngrohur në të paktën 510 gradë përpara se të ftohej me shpejtësi. Asnjë pjesë tjetër e trupit të burrit nuk besohet të jetë kthyer në xhami. Vetëm materiali që përmban disa lëngje mund të kthehet në qelq, që do të thotë se kockat nuk mund të ishin vitrifikuar. Inde të tjera të buta, si organet, ka të ngjarë të jenë shkatërruar nga nxehtësia para se të ftohen aq sa të kthehen në xhami. Shkencëtarët besojnë se kafka i dha njëfarë mbrojtje trurit.