Abu Mohammed al-Golani, lideri militant, kryengritja mahnitëse e të cilit rrëzoi presidentin e Sirisë Bashar Assad, ka kaluar vite duke punuar për të ribërë imazhin e tij publik, duke hequr dorë nga lidhjet e gjata me al-Kaedën dhe duke e përshkruar veten si një kampion i pluralizmit dhe tolerancës.

Ndërsa hyri në Damask pas luftëtarëve të tij fitimtarë të dielën, ai madje hoqi emrin e tij de guerre dhe iu referua vetes me emrin e tij të vërtetë, Ahmad al-Sharaa, raporton noa.al duke cituar AP.

Shtrirja e atij transformimi nga ekstremist xhihadist në shtetndërtues të mundshëm tani është vënë në provë: Kryengritësit kontrollojnë Damaskun, Assad ka ikur për t’u fshehur dhe për herë të parë pas 50 viteve të dorës së hekurt të familjes së tij, është një pyetje e hapur se si do të qeveriset Siria.

Siria është shtëpia e shumë komuniteteve etnike dhe fetare, shpesh të vendosura kundër njëri-tjetrit nga shteti i Asadit dhe vitet e luftës. Shumë prej tyre kanë frikë nga mundësia që ekstremistët islamikë sunitë të marrin pushtetin.

Vendi është gjithashtu i fragmentuar midis fraksioneve të armatosura të ndryshme dhe fuqitë e huaja nga Rusia dhe Irani deri te Shtetet e Bashkuara, Turqia dhe Izraeli kanë të gjitha duart e tyre në përzierje.

Disa orë pas kapjes së Damaskut, 42-vjeçari al-Sharaa bëri paraqitjen e tij të parë në xhaminë historike Umajad të qytetit, duke deklaruar rënien e Asadit si "një fitore për kombin islamik".

Një komandant i lartë rebel, Anas Salkhadi, u shfaq në televizionin shtetëror për të deklaruar: "Mesazhi ynë për të gjitha sektet e Sirisë është që ne t’u themi atyre se Siria është për të gjithë".

Al-Sharaa është etiketuar si terrorist nga Shtetet e Bashkuara. Por tani, ai dhe forca e tij kryengritëse, Hayat Tahrir al-Sham, ose HTS – shumë prej luftëtarëve të së cilës janë xhihadistë – janë faktor kryesor.

Për vite me radhë, al-Sharaa punoi për të konsoliduar pushtetin, ndërkohë që u instalua në provincën e Idlibit në cepin veriperëndimor të Sirisë, ndërsa sundimi i Asadit i mbështetur nga Irani dhe Rusia mbi pjesën më të madhe të vendit dukej i fortë.

Ai manovroi mes organizatave ekstremiste duke eliminuar konkurrentët dhe ish-aleatët. Ai u përpoq të lëmonte imazhin e "qeverisë së tij të shpëtimit" de-fakto që ka drejtuar Idlib për të fituar mbi qeveritë ndërkombëtare dhe për të siguruar pakicat fetare dhe etnike të Sirisë. Dhe ndërtoi lidhje me fise të ndryshme dhe grupe të tjera.

Gjatë rrugës, ai hodhi petkun e tij si një gueril islamik i linjës së ashpër dhe veshi kostume për intervista shtypi, duke folur për ndërtimin e institucioneve shtetërore dhe decentralizimin e pushtetit për të pasqyruar diversitetin e Sirisë.

"Siria meriton një sistem qeverisës që është institucional, jo vend ku një sundimtar i vetëm merr vendime arbitrare," tha ai në një intervistë me CNN javën e kaluar, duke ofruar mundësinë që HTS përfundimisht të shpërbëhet pas rënies së Asadit.

“Mos gjykoni me fjalë, por me veprime,” tha ai.

Intervista e parë më 2014

Në intervistën e tij të parë në vitin 2014, al-Golani e mbajti fytyrën të mbuluar, duke i thënë një gazetari të rrjetit të Katarit Al-Jazeera se refuzoi bisedimet politike në Gjenevë për t’i dhënë fund konfliktit.

Ai tha se qëllimi i tij ishte të shihte Sirinë të sundohej sipas ligjit islamik dhe bëri të qartë se nuk kishte vend për pakicat alavite, shiite, druze dhe të krishterë të vendit.

Në vitin 2016, al-Golani zbuloi fytyrën e tij për publikun për herë të parë në një video-mesazh që njoftonte se grupi i tij po riemërtohej Jabhat Fateh al-Sham – Fronti i Pushtimit të Sirisë – dhe do të ndërpriste lidhjet e tij me Al-Kaedën.

“Kjo organizatë e re nuk ka lidhje me asnjë entitet të jashtëm,” tha ai në videon e filmuar me veshje ushtarake dhe një çallmë.

Lëvizja i hapi rrugën al-Golanit për të vendosur kontrollin e plotë mbi grupet militante të përçarë. Një vit më vonë, aleanca e tij u riemërua përsëri si Hayat Tahrir al-Sham – që do të thotë Organizata për Çlirimin e Sirisë – ndërsa grupet u bashkuan, duke konsoliduar fuqinë e al-Golanit në provincën Idlib të Sirisë veriperëndimore.

HTS më vonë u përlesh me militantë të pavarur islamikë të cilët kundërshtuan bashkimin, duke e inkurajuar më tej al-Golani dhe grupin e tij si fuqinë kryesore në Sirinë veriperëndimore, të aftë për të sunduar me një dorë të hekurt.

Me fuqinë e tij të konsoliduar, al-Golani vuri në lëvizje një transformim që pakkush mund ta imagjinonte. Duke zëvendësuar veshjen e tij ushtarake me këmishë dhe pantallona, filloi të bënte thirrje për tolerancë fetare dhe pluralizëm.

Ai i bëri thirrje komunitetit Druze në Idlib, të cilin Fronti Nusra e kishte shënjestruar më parë, dhe vizitoi familjet e kurdëve që u vranë nga milicitë e mbështetur nga Turqia.

Në vitin 2021, pati intervistën e tij të parë me një gazetar amerikan në PBS. I veshur me një xhaketë sportive, me flokë të shkurtër, lideri tani më i butë i HTS tha se grupi i tij nuk përbënte kërcënim për Perëndimin dhe se sanksionet e vendosura kundër tij ishin të padrejta.

“Po, ne kemi kritikuar politikat perëndimore,” tha ai. “Por të bësh një luftë kundër Shteteve të Bashkuara ose Evropës nga Siria, kjo nuk është e vërtetë. Ne nuk thamë se donim të luftonim.”