Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, ka paralajmëruar se do të vendosë sanksione të rënda financiare ndaj importeve të naftës ruse, nëse Moska nuk pranon një armëpushim në Ukrainë brenda një muaji.

Në një intervistë për NBC, Trump u shpreh i zemëruar pas deklaratave të presidentit rus Vladimir Putin, i cili kërkoi zëvendësimin e Volodymyr Zelensky-t me një qeveri tranzitore të mbështetur nga OKB-ja.

“Jam shumë i zemëruar dhe shumë i irrituar,” tha Trump. “Nëse unë dhe Rusia nuk arrijmë një marrëveshje për të ndalur gjakderdhjen në Ukrainë, dhe nëse unë mendoj se është faji i Rusisë — që mund të mos jetë — por nëse mendoj se është faji i Rusisë, do të vendos tarifa sekondare ndaj gjithë naftës që del nga Rusia.”

Trump tha se Putini ishte i vetëdijshëm për zemërimin e tij, por vuri në dukje se zemërimi mund t’i "largohet shpejt" nëse Putin "bën gjënë e duhur".

Trump tha se parashikon të flasë me presidentin rus gjatë javës.

Trump e specifikoi qartë kërcënimin ekonomik: “Nëse blen naftë nga Rusia, nuk do të kesh më qasje në tregun amerikan. Do të ketë një tarifë 25 për qind për gjithë naftën, ndoshta 25 deri në 50 për qind tarifë.”

Kjo do të ishte një formë e “sanksioneve sekondare”, që do të preknin edhe vendet që vazhdojnë të blejnë naftë nga Rusia, jo vetëm vetë Moskën.

Një manovër që, praktikisht, kërcënon me përjashtim nga tregu amerikan çdo kompani apo shtet që vijon të furnizohet me naftë ruse.

Kjo ndërhyrje vjen në një moment kur kishte shenja të një “ngrohjeje” të marrëdhënieve mes Uashingtonit dhe Moskës, me Shtëpinë e Bardhë që po sinjalizonte gatishmëri për të lehtësuar disa sanksione në këmbim të një armëpushimi në Detin e Zi.

Por qëndrimi i Trumpit përmbys këtë klimë.

Tension mes vendeve perëndimore

Bashkimi Europian ka vendosur embargo ndaj naftës ruse të transportuar me anije, por disa vende si Hungaria dhe Sllovakia vazhdojnë të furnizohen përmes tubacioneve. Ndërkohë, shtete të NATO-s si Turqia, si dhe Kina dhe India, kanë rritur blerjet e naftës ruse. Dhe më pas, karburantet e rafinuara nga kjo naftë – si benzina, dizeli dhe karburanti i avionëve – eksportohen në mbarë botën, përfshirë SHBA-në dhe Europën.

Kjo “hipokrizi e rafinuar” ka tensionuar raportet mes vendeve perëndimore, pasi disa shtete shohin me shqetësim që një pjesë e tregut global po rihapet tinëzisht për produktet energjetike ruse, ndërsa Ukrainës i kërkohet të shkojë drejt paqes.

Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, uli tonet këtë javë duke thënë: “Ka ende shumë punë teknike për të bërë” dhe se nuk jemi afër një dialogu të nivelit të lartë për përfundimin e luftës.

Cfarë po bën Trump në të vërtetë?

Trump duket se po shkakton tronditje të qëllimshme në terrenin diplomatik, duke i dërguar një sinjal të dyfishtë Putinit. Nga njëra anë, ai tregon muskujt përballë Putinit dhe pozicionohet si negociatori i vetëm që “mund ta ndalë luftën”, duke paralajmëruar pasoja të ashpra për Moskën. Nga ana tjetër, ai hap derën për një marrëveshje, duke lënë të nënkuptohet se nëse arrin konsensus me Putinin, tarifat nuk do të nevojiten — dhe gjithçka do të jetë “biznes si zakonisht”.

Një manovër klasike në stilin e tij: kërcëno me armën e sanksioneve, por lë derën hapur për pazare.

Si e pritën europianët?

Shumë vende të BE-së e kanë pritur me indinjatë idenë e një paqeje me kosto të ulët për Rusinë, sidomos nëse do të thotë kthim në blerjen e naftës ruse pa një zgjidhje të plotë dhe të drejtë për Ukrainën.

Ata shohin me dyshim sinjalet e Uashingtonit, sidomos kur vijnë nga një lider si Trump që ka një histori të ngrohtë me Putinin dhe një qëndrim të ashpër ndaj institucioneve ndërkombëtare.

Nëse tarifa të tilla hyjnë në fuqi, ato mund të shkaktojnë përplasje ekonomike dhe diplomatike me vende si India, Turqia apo edhe aleatë europianë që ende konsumojnë produkte ruse – drejtpërdrejt ose përmes rafinerive të treta.