Pse fëmijët nuk heqin dorë nga Minecraft – Psikologjia pas obsesionit me lojën më të shitur në botë

Minecraft, loja kompjuterike më e shitur në botë dhe së shpejti një film hollivudian, ka krijuar një ndikim të jashtëzakonshëm tek fëmijët. Por përse janë ata kaq të fiksuar pas saj?

AJ Minotti, një baba me tre fëmijë në Ohio, thotë se të gjithë janë të dashuruar me Minecraft-in. Vajzat e tij binjake 10-vjeçare dhe djali 6-vjeçar kalojnë orë duke ndërtuar me blloqe dixhitale. Ai vetë shpesh mbetet i mahnitur nga krijimet e tyre.

Një ditë, njëra prej vajzave i tregoi një vend sekret pas një ujëvare – një strehë nën tokë, ndriçuar, me hapësira për të ekspozuar objektet e mbledhura në lojë. “Ishte si një vilë e tërë e nëndheshme,” tha ai. Ajo kishte ndjekur disa tutoriale në YouTube, por pjesën më të madhe e kishte krijuar vetë.

Minecraft është më shumë sesa thjesht lojë. Që prej publikimit të saj në vitin 2009, ka shitur mbi 300 milionë kopje dhe përdoret nga të vegjlit deri te të rriturit. Loja tërheq vëmendjen për orë të tëra – në një kohë kur shpërqendrimi është më i madh se kurrë.

Por përtej popullaritetit dhe lojës së lirë, ekspertët besojnë se Minecraft aktivizon një instinkt të thellë psikologjik dhe evolucionar: dëshirën për të ndërtuar. Nga kështjellat e rërës deri te Lego, fëmijët gjithmonë kanë dashur të krijojnë diçka.

Psikologu Peter Gray thekson se ndërtimi është një formë natyrale loje për fëmijët – si tek grabitqarët që luajnë duke ndjekur prenë, apo tek kafshët që mësojnë të shmangen. Tek njerëzit, loja me ndërtim është përgatitje për të ardhmen. Minecraft është një version dixhital i kësaj loje.

Julian Togelius, profesor në Universitetin e Nju Jorkut, thotë se Minecraft lejon shprehjen e vetvetes. Në një studim, lojtarët ndërtues u treguan më kuriozë dhe më pak hakmarrës se popullsia e përgjithshme. Ata që vlerësonin familjen, ndërtonin shtëpi të vogla dhe kalatë në lojë – një shprehje e drejtpërdrejtë e personalitetit.

Psikologia Bailey Brashears identifikon pesë aspekte që e bëjnë lojën kaq tërheqëse: shoqërimi, ndjenja e kompetencës, inxhinieria, kreativiteti dhe mbijetesa. Shumica e lojërave ofrojnë një ose dy nga këto – Minecraft i ka të gjitha.

Por gjithashtu ka shqetësime. Koha përpara ekranit dhe siguria në internet janë çështje reale. Organizata NSPCC në Mbretërinë e Bashkuar ka dhënë këshilla për sigurinë e fëmijëve në Minecraft. Ka pasur raste të rënda të abuzimit nëpërmjet kësaj loje.

Megjithatë, prindërit si Minotti janë të qetë kur e përdorin me mbikëqyrje. Ai ndjek çdo kërkesë për miqësi që fëmijët marrin dhe ndihmon në vendosjen e kufijve. “Minecraft është si një fushë loje dixhitale,” thotë ai.

Gjatë pandemisë, Minecraft u përdor edhe në edukim. Mësues në Irlandë krijuan aktivitete për të mësuar gjuhën gaelike përmes lojës. Studime të tjera tregojnë se përdorimi i saj rrit motivimin, zgjidhjen e problemeve, leximin dhe të shkruarit.

Megjithatë, nuk është lojë që pëlqehet njësoj nga të gjithë. Një studim në Australi tregoi se 54% e djemve 3–12 vjeç luajnë Minecraft, por vetëm 32% e vajzave në atë grupmoshë. Studiuesit thonë se është thelbësore që platformat dixhitale të përfshijnë vajzat po aq sa djemtë, për të ndihmuar zhvillimin e aftësive të tyre.

Për familjen Minotti, Minecraft është bërë pjesë e përditshmërisë. Vajzat e tij ndërtuan gjithçka – por nuk ka vend për Lego të pafundme në shtëpi. “Minecraft është si të kesh të gjitha pjesët e Lego që mund të imagjinosh – në një botë ku gjithçka është e mundur.” /noa.al me të dhëna nga bbc