Riad-Abu Dhabi-Një sulm ajror saudit ndaj asaj që Riadi e përshkroi si një dërgesë armësh të lidhur me Emiratet e Bashkuara Arabe në Jemen, shënoi këtë të martë përshkallëzimin më serioz deri më tani mes Arabisë Saudite dhe Emirateve.

Dikur shtylla binjake të sigurisë rajonale, dy fuqitë e Gjirit kanë parë vitet e fundit një largim gradual interesash, që variojnë nga kuotat e naftës deri te ndikimi gjeopolitik.

Duke e shpallur sigurinë e saj kombëtare një vijë të kuqe, Arabia Saudite pretendoi se Emiratet e Bashkuara Arabe kishin ushtruar presion mbi separatistët jugorë të Jemenit për të kryer operacione ushtarake që kishin arritur kufijtë e mbretërisë.

Kjo ishte gjuha më e fortë e Riadit deri më tani kundër Emirateve të Bashkuara Arabe në përçarjen midis fqinjëve, të cilët dikur bashkëpunuan në një koalicion kundër Huthëve të Jemenit të lidhur me Iranin, por interesat e të cilëve në Jemen janë larguar vazhdimisht vitet e fundit.

Fërkimet u rritën brenda koalicionit, ndërsa Abu Dhabi mbështeti separatistët e jugut që kërkonin vetëqeverisje, ndërsa Riadi vazhdoi të mbështeste qeverinë e njohur ndërkombëtarisht të Jemenit, duke krijuar përfundimisht një përçarje të hapur midis aleatëve të Gjirit.

Të martën, koalicioni goditi atë që e quajti një stok të përdorur për të ofruar mbështetje ushtarake të huaj për separatistët e mbështetur nga Emiratet e Bashkuara Arabe.

Kreu i këshillit presidencial të Jemenit, i mbështetur nga Arabia Saudite, u dha forcave emirate një ultimatum prej 24 orësh për t’u larguar.

Emiratet e Bashkuara Arabe thanë në një deklaratë se ishin habitur nga sulmi ajror dhe se ngarkesa që ishte sulmuar nuk përmbante armë dhe ishte e destinuar për forcat emirate.

Kreu i këshillit presidencial të Jemenit, Rashad al-Alimi, anuloi një pakt mbrojtjeje me Emiratet e Bashkuara Arabe, tha agjencia shtetërore e lajmeve jemenase, dhe akuzoi Emiratet e Bashkuara Arabe në një fjalim televiziv se po nxit konfliktin në Jemen me mbështetjen e saj për Këshillin Tranzicional Jugor (STC) separatist.

Emiratet e Bashkuara Arabe thanë se prania e saj në Jemen kishte ardhur pas një thirrjeje nga qeveria e njohur ndërkombëtarisht dhe brenda koalicionit të udhëhequr nga Arabia Saudite. Emiratet e Bashkuara Arabe theksuan se "trajtimi i zhvillimeve të fundit duhet të bëhet me përgjegjësi dhe në një mënyrë që parandalon përshkallëzimin, bazuar në fakte të besueshme dhe koordinimin ekzistues midis palëve të interesuara".

Një kronologji e zhvillimit të marrëdhënies mes Riadit dhe Abu Dhabit:

Në vitin 2011, me përhapjen e Pranverës Arabe, Arabia Saudite dhe Emiratet formuan një front të përbashkët kundër lëvizjeve islamiste.

Forcat e tyre ndërhynë së bashku në Bahrein për të shtypur një kryengritje dhe koordinuan mbështetjen për përmbysjen ushtarake të qeverisë së Vëllazërisë Myslimane në Egjipt në vitin 2013.

Në mars të vitit 2015, dy vendet nisën një ndërhyrje ushtarake në Jemen për të rikthyer qeverinë e rrëzuar nga rebelët Huthi, të mbështetur nga Irani.

Trupat e Emirateve udhëhoqën operacionet tokësore, ndërsa fuqia ajrore saudite kontrollonte hapësirën ajrore.

Në qershor të vitit 2017, aleatët kryesuan bojkotin ndaj Katarit, duke e akuzuar Dohën për mbështetje të terrorizmit, akuza që Katari i mohoi. Ky veprim forcoi më tej aleancën mes princit saudit Mohammed bin Salman dhe liderit të Emirateve, Sheikh Mohammed bin Zayed.

Në vitin 2019, Emiratet reduktuan praninë ushtarake në Jemen, duke ndryshuar strategji, por duke ruajtur ndikimin përmes Këshillit Tranzitor Jugor (STC), një lëvizje separatiste. Kjo la Arabinë Saudite të mbante barrën kryesore të luftës kundër Huthive.

Në shtator të vitit 2020, Emiratet normalizuan marrëdhëniet me Izraelin përmes Marrëveshjeve të Abrahamit, të ndërmjetësuara nga SHBA.

Arabia Saudite refuzoi të ndiqte këtë hap, duke këmbëngulur se normalizimi duhet të vijë vetëm pas krijimit të një shteti palestinez, çka i dha Abu Dhabit një kanal diplomatik unik me Uashingtonin.

Në janar të vitit 2021, Arabia Saudite udhëhoqi samitin e Al-Ula për t’i dhënë fund krizës me Katarin. Emiratet e nënshkruan marrëveshjen me hezitim, duke ruajtur një qëndrim më të ftohtë ndaj Dohas.

Në shkurt të vitit 2021, Riadi sfidoi dominimin tregtar të Dubait, duke u kërkuar kompanive të huaja të zhvendosin selitë rajonale në Arabinë Saudite deri në vitin 2024, përndryshe do të humbnin kontratat shtetërore.

Në korrik të vitit 2021, rivaliteti ekonomik u thellua. Arabia Saudite hoqi lehtësitë doganore për mallrat që vinin nga zonat e lira, duke goditur modelin tregtar të Emirateve. Në të njëjtën kohë, shpërtheu një përplasje e rrallë brenda OPEC-ut, kur Emiratet bllokuan një marrëveshje të udhëhequr nga Riadi, duke kërkuar një bazë më të lartë prodhimi të naftës.

Në prill të vitit 2023, në luftën e Sudanit, Arabia Saudite organizoi bisedime për armëpushim duke mbështetur ushtrinë, ndërsa ekspertë të OKB-së akuzuan Emiratet për armatosjen e Forcave të Mbështetjes së Shpejtë, akuza që Abu Dhabi i mohoi.

Më 8 dhjetor 2025, tensionet arritën kulmin në Jemen, kur STC-ja e mbështetur nga Emiratet mori kontrollin e fushave të naftës në Hadramaut, duke kaluar atë që Arabia Saudite e konsideron si një “vijë të kuqe”.

Më 30 dhjetor 2025, avionët sauditë goditën një anije në portin e Mukallës.

Koalicioni deklaroi se anija po transportonte armë të rënda për separatistët, duke shënuar për herë të parë një përplasje të drejtpërdrejtë mes interesave të dy partnerëve tradicionalë në terren.