Obeziteti: Një ‘pandemi’ moderne dhe zgjidhjet që ofron mjekësia

Shkruan: Prof. Dr. Ilia Sdrali*

Sot nuk është e nevojshme të jesh mjek për të kuptuar se obeziteti përbën një nga problemet më të mëdha të shëndetit publik në mbarë botën. Bëhet fjalë për një sëmundje shumëfaktoriale, e karakterizuar nga grumbullimi i tepruar i yndyrës në trup, me pasoja serioze si për shëndetin fizik ashtu edhe për atë mendor.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), më shumë se 650 milionë të rritur në mbarë botën janë obezë – një shifër që është rritur vazhdimisht gjatë dekadave të fundit.

Obeziteti është kudo rreth nesh: te miqtë, të afërmit, kolegët, ndoshta edhe në pasqyrën tonë. Nuk bëhet fjalë thjesht për disa kilogramë të tepërt, por për një pandemi moderne që kërcënon jo vetëm pamjen, por mbi të gjitha shëndetin tonë.

Shkaqet dhe pasojat e obezitetit

Shkaqet e obezitetit janë të shumta dhe shpesh bashkëekzistojnë. Jeta sedentare, ushqyerja jo e shëndetshme, stresi, çrregullimet hormonale dhe faktorët gjenetikë luajnë rol vendimtar. Për më tepër, mënyra moderne e jetesës, që favorizon ushqimin e shpejtë dhe të përpunuar, në kombinim me mungesën e aktivitetit fizik, kontribuon ndjeshëm në përhapjen e fenomenit.

Obeziteti nuk është thjesht problem estetik. Ai lidhet drejtpërdrejt me sëmundje serioze kronike, si diabeti i tipit 2, hipertensioni, sëmundjet kardiovaskulare, disa lloje kanceri dhe sindroma e apnesë së gjumit. Jo rastësisht quhet “nëna e shumë sëmundjeve”, pasi prek pothuajse çdo sistem të organizmit.

Qasja tradicionale për trajtimin e obezitetit bazohet në ndryshime të stilit të jetesës: dietë e shëndetshme, aktivitet fizik i rregullt, mbështetje psikologjike dhe, në disa raste, terapi medikamentoze. Megjithatë, për shumë persona me obezitet klinik (Indeksi i Masës Trupore – IMT mbi 35), këto metoda nuk mjaftojnë për humbje peshe afatgjatë dhe përmirësim real të shëndetit.

Ndërhyrjet metabolike dhe bariatrike: një zgjidhje efektive

Në rastet e obezitetit klinik, kur metodat konservative nuk japin rezultat, ndërhyrjet metabolike dhe bariatrike ofrojnë një zgjidhje thelbësore.

Këto janë ndërhyrje kirurgjikale që synojnë ose të ulin sasinë e ushqimit që mund të konsumojë një person, ose të ndryshojnë përthithjen e lëndëve ushqyese (kryesisht karbohidrateve dhe yndyrave) në zorrë – dy nga tre burimet kryesore të energjisë së organizmit.

Përtej humbjes së peshës, këto ndërhyrje kanë ndikim të madh në rregullimin e sëmundjeve metabolike, si diabeti dhe hipertensioni, ndaj dhe quhen “metabolike”.

Zgjedhja e ndërhyrjes së përshtatshme bëhet mbi bazën e një algoritmi mjekësor të qartë, që merr parasysh faktorë klinikë, metabolikë, anatomikë dhe psikosocialë. Përvoja e kirurgut, qasja multidisiplinare dhe komunikimi i mirë mjek–pacient janë elementë kyç për suksesin.

Cilat janë përfitimet e ndërhyrjeve metabolike dhe bariatrike?

Përfitimet janë mbresëlënëse. Të dhënat statistikore tregojnë se pacientët arrijnë humbje mbi 75–80% të peshës së tepërt, shoqëruar me përmirësim ose edhe zhdukje të plotë të sëmundjeve kronike, si diabeti, hipertensioni, apnea e gjumit dhe dislipidemia.

Përveç përfitimeve mjekësore, këto ndërhyrje përmirësojnë ndjeshëm cilësinë e jetës, rrisin jetëgjatësinë, përmirësojnë lëvizshmërinë dhe ndikojnë pozitivisht në gjendjen psikologjike dhe përditshmërinë e pacientëve.

Sigurisht, si çdo akt mjekësor, edhe ndërhyrjet bariatrike mbartin rreziqe dhe kërkojnë ndjekje të kujdesshme para dhe pas operacionit nga një ekip i specializuar multidisiplinar: kirurg bariatrik, kardiolog, pneumolog, gastroenterolog, anestezist, psikiatër, psikolog, internist, endokrinolog, dietolog dhe profesionistë të tjerë shëndetësorë, për të garantuar kujdes të plotë.

Suksesi nuk varet vetëm nga operacioni, por edhe nga angazhimi afatgjatë i pacientit për një stil të ri dhe të shëndetshëm jetese.

Përmbledhje

Obeziteti është një sëmundje serioze dhe komplekse që kërkon trajtim të koordinuar dhe multidisiplinar. Kur metodat konservative, përfshirë trajtimet farmakologjike me analoge GLP-1, nuk japin rezultate të kënaqshme ose përdoren si fazë përgatitore, ndërhyrjet metabolike dhe bariatrike mund të ofrojnë një zgjidhje reale dhe efektive. Informimi i saktë dhe bashkëpunimi me specialistë të fushës janë hapi i parë drejt rikthimit të shëndetit dhe cilësisë së jetës.

Por nuk është “pilulë magjike”

Ndërhyrja kirurgjikale është një mjet, jo një zgjidhje më vete. Ajo kërkon përgatitje të duhur, ndjekje dietologjike, mbështetje psikologjike dhe, mbi të gjitha, përkushtim ndaj një jete të re.

Ata që e shohin kirurgjinë bariatrike si “rrugë të shpejtë” shpesh zhgënjehen. Ata që e shohin si një mundësi për një fillim të ri, përjetojnë rezultate të dukshme dhe afatgjata.

* Kirurg i Përgjithshëm, Drejtor i Klinikës së Kirurgjisë së Obezitetit Morbid dhe Sëmundjeve Metabolike, Qendra Mjekësore Ndërballkanike e Selanikut