Vitet e fundit, avullimi (vaping) është kthyer në një nga sjelljet më të përhapura te të rinjtë në mbarë botën. Edhe pse shpesh paraqitet si “alternativa më e sigurt” ndaj cigareve tradicionale, realiteti për adoleshentët dhe fëmijët është krejt ndryshe.

Si pediatër, dimë se sistemi i frymëmarrjes dhe ai nervor, që janë ende në zhvillim, janë veçanërisht të ndjeshëm. Prandaj është e rëndësishme që prindërit të jenë të informuar se çfarë është në të vërtetë avullimi, cilat janë rreziqet dhe si mund t’i mbrojnë fëmijët e tyre.

Çfarë është avullimi?

Avullimi lidhet me përdorimin e pajisjeve që, duke ngrohur një lëng (“e-liquid”), prodhojnë avull që thithet. Ky lëng zakonisht përmban nikotinë (shpesh në përqendrime të larta), aroma të ndryshme, substanca kimike (tretës) si propilen glikol dhe glicerinë, si dhe përbërës të tjerë që jo gjithmonë janë të qartë për konsumatorin.

Pajisjet janë të vogla, diskrete dhe të lehta për t’u fshehur. Kjo është një nga arsyet pse fëmijët i përdorin edhe në ambientet shkollore, pa u vënë re lehtë.

Pse i tërheq fëmijët?

Adoleshentët tërhiqen nga avullimi për disa arsye:

Shije tërheqëse: fruta, ëmbëlsira, mente, madje edhe shije që ngjajnë me ëmbëlsirat

Marketing agresiv: imazh “modern” dhe “i padëmshëm”

Presioni i bashkëmoshatarëve: dëshira për t’u pranuar në grup

Ide e gabuar se nuk është i dëmshëm: shumë të rinj mendojnë se “avulli” është thjesht ujë

Cilat janë rreziqet për shëndetin?

Edhe pse cigaret elektronike u shfaqën si ndihmë për lënien e duhanit te të rriturit, për fëmijët kjo nuk vlen.

Rreziqet kryesore janë:

Dëmtime në sistemin e frymëmarrjes

Sistemi i frymëmarrjes zhvillohet deri në moshën e rritur të hershme. Avulli përmban substanca kimike që mund të shkaktojnë inflamacion të bronkeve, shtim të krizave të astmës, kollë kronike, ngjirje të zërit dhe ulje të funksionit të mushkërive në afat të gjatë.

Janë raportuar edhe dëmtime serioze të mushkërive (EVALI – dëmtim i mushkërive i lidhur me përdorimin e cigareve elektronike), kryesisht te të rinjtë.

Varësi e fortë nga nikotina

Nikotina në e-liquids shpesh është më e lartë se në cigaret tradicionale. Truri i adoleshentit është shumë i ndjeshëm ndaj varësisë. Përdorimi i cigareve elektronike mund të çojë në varësi të fortë biologjike, vështirësi në përqendrim, ankth, nervozizëm dhe, shumë shpesh, në kalim te duhani tradicional në moshë madhore.

Ndikime negative në trurin e adoleshentit

Nikotina ndikon në zona të trurit që lidhen me kujtesën, vëmendjen dhe kontrollin e impulseve. Ekspozimi gjatë adoleshencës mund të ketë pasoja të përhershme.

Rreziqe nga aksidentet

Lëngjet me përmbajtje të lartë nikotine siç citon noa.al mund të shkaktojnë helmim nëse gëlltiten ose thithen përmes lëkurës. Janë regjistruar edhe raste shpërthimesh të pajisjeve gjatë karikimit.

Çarçali Lemonia, Pediatre, Zv. Drejtoreshë e Klinikës Pediatrike “Nëna” në Greqi, shkruan:

Si mund ta kuptojnë prindërit nëse fëmijët e tyre avullojnë?

Disa shenja orientuese janë:

Erë e pashpjegueshme frutash ose ëmbëlsirash

Kollë e shpeshtë ose ndjesi shqetësimi

Pajisje të vogla, të ngjashme me USB, ose kuti me dizajn të pazakontë

Nervozizëm i shtuar

Si të flisni me fëmijën tuaj;

Biseda duhet të bëhet pa ashpërsi të tepruar, por me mirëkuptim dhe dëshirë reale për komunikim. Disa këshilla praktike:

Niseni nga interesi i tyre: “Kam dëgjuar që në shkollë disa fëmijë avullojnë. Çfarë mendon ti për këtë?”

Shpjegoni rreziqet thjesht: pa frikësime, por me fakte reale

Forconi vetëvlerësimin: fëmijët me vetëbesim rezistojnë më mirë presionit të grupit

Jepni shembullin: shmangni duhanin në shtëpi dhe tregoni sjellje të shëndetshme

Vendosni kufij: me qetësi dhe qëndrueshmëri, jo me ndëshkime të ashpra

Çfarë mund të bëjnë prindërit për parandalim?

Flisni herët për avullimin, para se fëmijët të ekspozohen në shkollë

Informohuni për format dhe pajisjet që qarkullojnë

Nxitni aktivitetin fizik dhe shoqëritë e shëndetshme

Mbani komunikim të hapur me fëmijën, pa gjykim

Kur nevojitet ndihma e specialistit?

Nëse dyshoni se fëmija avullon rregullisht ose shfaq shenja varësie, drejtojuni:

pediatrit ose mjekut pneumolog për fëmijë

qendrave për ndërprerjen e duhanit te adoleshentët

psikologut me përvojë në trajtimin e varësive

Ndërhyrja e hershme rrit ndjeshëm shanset për ndërprerje të suksesshme.