New York- Një studente nga Kosova, Ema Kurshumlija, pagoi rreth 2 mijë dollarë për të marrë pjesë në një praktikë pune përmes programit amerikan të vizave J-1, i promovuar si mundësi shkëmbimi kulturor. Sipas saj, përvoja reale ishte shumë larg premtimeve fillestare.

Kurshumlija tregon se u përball me mungesë trajnimi dhe orar pune që arrinte deri në 60 orë në javë, duke kryer punë të rënda fizike. Ajo thotë se pritshmëritë për një përvojë profesionale dhe kulturore u shndërruan shpejt në zhgënjim.

Rasti i saj është një nga dhjetëra dëshmi që dalin nga një hetim i gjerë gazetaresk, i cili tregon se programi J-1, i administruar nga Departamenti Amerikan i Shtetit, në shumë raste funksionon si mekanizëm fitimprurës për organizata sponsorizuese, në dëm të studentëve të huaj.

Sipas hetimit, disa sponsorë kanë paguar drejtuesit e tyre mbi 500 mijë dollarë në vit, ndërsa familjarë të ekzekutivëve kanë përfituar mbi 1 milion dollarë në vetëm dy vite. Pjesëmarrësit shpesh janë dërguar për të punuar në ferma ose biznese të lidhura me sponsorët apo bordet drejtuese.

Studentët raportojnë gjithashtu se janë detyruar të blejnë sigurime shëndetësore dhe shërbime të tjera nga kompani të lidhura me sponsorët, duke e rritur koston e pjesëmarrjes deri në 5 mijë dollarë për person. Dhjetëra praktikantë kanë përshkruar punë të rënda industriale dhe bujqësore, pa mbrojtje dhe pa mbështetje, edhe në raste lëndimesh apo ngacmimesh.

Në mesin e rasteve të raportuara është edhe ai i një studenti nga Koreja e Jugut, i cili përfundoi duke kryer punë të rënda industriale, si dhe raste të tjera në ferma bujqësore, ku disa studentë kanë deklaruar se ndiheshin të shfrytëzuar.

Megjithëse paralajmërime për probleme serioze në program kanë ekzistuar prej vitesh, rregullat nuk janë forcuar dhe sponsorët vazhdojnë të mos kenë kufizime të qarta për tarifat që kërkojnë. Nga ana tjetër, autoritetet amerikane kanë kundërshtuar kritikat, duke thënë se programi është reformuar ndër vite dhe se shkelësit janë përjashtuar.

Për studentë si Ema Kurshumlija, përvoja mbetet një paralajmërim për të rinjtë që shohin programin J-1 si rrugë drejt ëndrrës amerikane, por që përballen me realitete shumë larg premtimeve fillestare.