Nuk janë të shumtë filmat që arrijnë të mishërojnë frymën e Krishtlindjes pa rënë në sentimentalizëm të tepruar. Shpesh, kinemaja e kësaj feste lëkundet mes melankolisë së vetmisë, ironisë së ftohtë apo një emocionaliteti fetar që shkon drejt teprimit. Megjithatë, ekziston një përjashtim i rrallë që i reziston kohës dhe klisheve: “It’s a Wonderful Life”, kryevepra e Frank Capra-s e vitit 1946, e konsideruar sot filmi më emocionues i Krishtlindjes në historinë e kinematografisë.

Historia e filmit nis nga një tregim i thjeshtë i Philip Van Doren Stern, “The Greatest Gift”, i cili rrëfen jetën e George Bailey-t, një njeri i zakonshëm që, në momentin më të errët të ekzistencës së tij, mendon t’i japë fund jetës. Ndërhyrja e një engjëlli, që i tregon si do të dukej bota po të mos kishte ekzistuar kurrë, shndërrohet në boshtin narrativ të filmit. Një ide e thjeshtë në dukje, por që Capra e ktheu në një reflektim të thellë mbi kuptimin e jetës, sakrificës dhe mirësisë njerëzore.

Fillimisht, projekti u refuzua nga studio të mëdha dhe aktorë të famshëm, derisa Capra vendosi ta marrë vetë përsipër, duke zgjedhur James Stewart si protagonist. Rezultati ishte një prodhim ambicioz, i realizuar në skena gjigante që rikrijonin një qytet të tërë amerikan, i xhiruar paradoksalisht në mes të verës, por i zhytur në dëborën dhe atmosferën e dimrit. Kjo përkujdesje për detajin i dha filmit një realizëm dhe madhështi të rrallë për kohën.

Në thelb, “It’s a Wonderful Life” është një himn për njeriun e zakonshëm. George Bailey ëndërron një jetë të jashtëzakonshme, udhëtime, pasuri dhe sukses, por përfundon duke jetuar një ekzistencë të thjeshtë: familje, punë, borxhe dhe përgjegjësi. Pikërisht këtu qëndron forca e filmit. Capra e zhvendos heroizmin nga aventurat epike në sakrificat e përditshme, duke treguar se mirësia, ndonëse e heshtur, ka një ndikim të thellë në jetët e të tjerëve.

Në momentin e publikimit, filmi u prit ftohtë nga kritika, e cila e cilësoi si tepër të thjeshtë dhe sentimental. Por me kalimin e dekadave, perceptimi ndryshoi rrënjësisht. Kritika moderne pa tek ai një vepër shumë më të errët dhe komplekse nga sa dukej. Një nga temat më të forta që del në pah është kostoja e të qenit i mirë. George Bailey humbet ëndrrat, përballet me dështime dhe rrezikon edhe burgun, jo për shkak të gabimeve të tij, por sepse zgjedh gjithmonë të ndihmojë të tjerët.

Kjo errësirë e fshehur pas dekorit festiv e bën filmin tronditës. Mirësia nuk shpërblehet automatikisht dhe fati nuk duket se është në anën e protagonistit. Vetëm në fund, pas një zhytjeje të thellë në dëshpërim, vjen shpëtimi. Frank Capra, katolik i devotshëm, e konceptoi filmin edhe si një reagim ndaj ateizmit që, sipas tij, po përhapej në Amerikën e pasluftës, duke sugjeruar se shpërblimi i vërtetë për mirësinë nuk vjen domosdoshmërisht nga njerëzit, por nga besimi.

Jo rastësisht, filmi ka nxitur debate edhe mes kineastëve të mëdhenj. Disa e kanë quajtur shqetësues, të tjerë e kanë parë si një nga veprat më të sofistikuara të kinemasë amerikane. “It’s a Wonderful Life” nuk është thjesht një film Krishtlindjeje; është një përvojë emocionale e re, një përzierje e mrekullisë, dhimbjes dhe shpresës, që sfidon mënyrën se si e shohim jetën.

Pikërisht për këtë arsye, dekada pas xhirimit të tij, filmi mbetet një traditë e pazëvendësueshme e Krishtlindjes. Jo sepse na bën thjesht të ndihemi mirë, por sepse na detyron të përballemi me pyetjen më të vështirë: çfarë vlere ka jeta jonë për të tjerët, edhe kur vetë ne mendojmë se kemi dështuar.