TIRANË, 6 dhjetor 2025

Eurovizioni po përballet me stuhinë më të madhe në historinë e tij, ndërsa katër vende – Irlanda, Spanja, Sllovenia dhe Holanda – janë tërhequr nga konkursi në shenjë proteste për pjesëmarrjen e vazhdueshme të Izraelit. Vendime të tjera të ngjashme mund të pasojnë, duke e futur konkursin në një spirale të pasigurt.

Kriza nuk lindi brenda natës. Ajo është ndërtuar prej vitesh, nën peshën e tensioneve për sjelljen e Izraelit gjatë luftës në Gaza dhe dyshimeve mbi manipulimin e votës publike, pasi Izraeli u rendit i pari nga publiku këtë vit.

Takimi i së enjtes me Bashkimin Europian të Transmetuesve (EBU) ekspozoi ndarje të thella brenda “familjes së Eurovizionit”. Përfshirja e Izraelit në garën e ardhshme u lidh me votimin për rregulla të reja mbi fushatat dhe votimin publik. 65% e anëtarëve votuan pro ndryshimeve, duke i hapur rrugë pjesëmarrjes së Izraelit – vendim që ndezi zemërimin e disa vendeve dhe çoi në bojkot.

Spanja reagoi ashpër, duke e quajtur krizën të panevojshme dhe duke akuzuar organizatorët se u ndikuan nga “interesa politike dhe komerciale”. Irlanda dhe Sllovenia ndanë të njëjtat shqetësime, ndërsa Izraeli mohoi çdo përpjekje për të ndikuar votimin, duke insistuar se fushatat e tij kanë qenë brenda rregullave.

Të tjera shtete po shqyrtojnë pozicionin e tyre. Islanda e ka pezulluar vendimin deri në mbledhjen e ardhshme të bordit, ndërsa Finlanda tha se pjesëmarrja e saj varet nga numri i vendeve që mbeten në garë. Belgjika dhe Suedia ndërkohë konfirmuan se do të vazhdojnë pjesëmarrjen.

Në prapaskenë, një argument tjetër fitoi peshë: liria e medias. EBU theksoi se transmetuesi izraelit Kan është i pavarur nga qeveria, dhe përjashtimi i tij mund të rrezikonte aksesin e vendit në një shtyp të lirë.

Krizën e rëndon edhe aspekti financiar. Spanja, një nga donatorët më të mëdhenj, kontribuonte rreth 334–348 mijë euro çdo vit. Tërheqja e saj rrit barrën për shtetet e tjera konkurrente dhe mund të detyrojë organizatorët të reduktojnë shkallën e spektaklit të vitit 2026 në Vjenë.

Për analistët e Eurovizionit, situata është dramatike, por jo fatale – të paktën për momentin. Katër vendet që u tërhoqën konsiderohen të humbura për edicionin e ardhshëm, por rikthimi i Moldavisë, Rumanisë dhe Bullgarisë balancoi pjesërisht numrat. Drejtori i Eurovizionit, Martin Green, parashikon rreth 35 pjesëmarrës për vitin e ardhshëm.

Megjithatë, kriza ka krijuar një plagë të thellë: më shumë se kurrë, motua “Të bashkuar nga muzika” duket e cenueshme. Me industrinë globale të muzikës që mbështet kryesisht Palestinën, gjetja e artistëve të gatshëm për të ndarë skenën me Izraelin mbetet sfidë.

Organizatorët i bëjnë thirrje dialogut, duke kujtuar se konkursi lindi pas Luftës së Dytë Botërore për të bashkuar kontinentin nëpërmjet muzikës. Por për momentin, askush nuk është i sigurt se si – dhe nëse – lidhjet e thyera do të mund të rindërtohen.