6 Dhjetor 2025

Në një lëvizje që ka shkaktuar tronditje në kryeqytetet perëndimore, Shtëpia e Bardhë ka prezantuar një Strategji të re Kombëtare të Sigurisë, e cila, sipas analistëve, shënon praktikisht përfundimin e rendit Euro-Atlantik pas Luftës së Dytë Botërore. Së bashku me një raport ekskluziv të Reuters-it, që sugjeron se deri në vitin 2027 udhëheqja e NATO-s dhe disa përgjegjësi kyçe do t’i kalojnë Evropës, mesazhi nga Uashingtoni është i qartë: një epokë gjeopolitike po mbyllet — dhe një tjetër po fillon nën atë që tashmë quhet hapur “Doktrina Trump”.

Dokumenti prej 30 faqesh nuk paraqet një seri vendimesh të improvizuara apo kontradiktore, siç e kanë portretizuar kritikët shpesh politikën e jashtme të Presidentit Trump, por një kornizë ideologjike të qëndrueshme dhe thellësisht sfiduese. Shkruar me një gjuhë të fuqishme, ndonjëherë të ashpër, strategjia afirmon të drejtën amerikane për vetëvendosje strategjike dhe një ndarje vendimtare nga ajo që administrata e quan “qëndrimi kolonial i Evropës ndaj Shteteve të Bashkuara”.

Në këtë vizion, Hemisfera Perëndimore bëhet fokusi kryesor strategjik i SHBA-ve: një rajon i mbrojtur nga migracioni masiv, ku qeveritë bashkohen kundër kartelit të drogës dhe rrjeteve kriminale, dhe ku Uashingtoni garanton qasje të pakufizuar në pozicione strategjike kyçe. Nga portet e Panamasë të menaxhuara nga Kina, deri te marrëdhëniet gjithnjë e më të tensionuara me Kanadanë dhe ambicia e gjatë amerikane për të kontrolluar burimet e Arktikut në Groenlandë, mesazhi është i qartë: pushteti amerikan fillon dhe duhet të mbrohet pranë shtëpisë.

Edhe pse strategjia konfirmon mbështetjen e SHBA-së për lirinë dhe sigurinë e Evropës, thirrja për Evropën që të “rikthejë besimin në qytetërimin dhe identitetin e saj perëndimor” ka ngjallur shqetësime në radhët e diplomatëve. Shumë e interpretojnë si një sinjal për ndikim të mundshëm në dinamikat politike brenda vendeve evropiane, shqetësim që thellohet nga sulmet verbale të mëparshme nga zyrtarë të lartë amerikanë, përfshirë komentet e senatorit JD Vance në Mynih, që e përshkruante Evropën si “parazit” që mbështetet në mbrojtjen amerikane pa kontribuar mjaftueshëm në shpenzimet e mbrojtjes.

Kur merren të gjitha së bashku, këto hapa formojnë një model të qartë veprimi. Doktrina Trump, më shumë një manifest sesa një strategji, bashkon nën një flamur të gjitha rrjedhat ideologjike që udhëheqin Partinë Republikane aktuale: konservatorizëm social, rindërtim ekonomik dhe industrial, forcimin e klasës së mesme dhe një nacionalizëm teknologjik për të mbajtur Amerikën në vendin e parë në inovacionin global.

Këto objektiva janë legjitime në vetvete, por përplasen direkt me dobësimin e angazhimit amerikan ndaj aleancës transatlantike. Për Evropën, pasoja strategjike është e pashmangshme: kontinenti duhet të përcaktojë rolin e tij — dhe ta bëjë shpejt. Koncepti i mbrojtjes amerikane të garantuar ka qenë gjithmonë një produkt i epokës pasluftës. Historia po lëviz përsëri, dhe Uashingtoni ka sinjalizuar se nuk do të jetë më mbrojtësi automatik i Evropës.

Ndërsa Doktrina Trump përshpejton këtë ricalibrim gjeopolitik, Evropa përballet me një pyetje të vështirë: Kush jemi ne në një botë ku Shtetet e Bashkuara na shohin jo si një union, por si kombësi të veçuara dhe të pambrojtura?

Europa tani duhet të vendosë nëse do të përshtatet thjesht me qëndrimin e ri të Uashingtonit — ose do të shfrytëzojë momentin për të riformësuar të ardhmen e saj strategjike.