TIRANË – Prodhimi i ullirit në shumë zona të vendit ka rënë deri në 50% këtë vit, duke shkaktuar rritje të ndjeshme të çmimit të vajit të ullirit dhe duke vështirësuar ndjeshëm konkurrueshmërinë në tregjet e huaja. Fermerët dhe përpunuesit pohuan se thatësira e verës dhe mungesa e mekanizimit në ullishte kanë qenë faktorët kryesorë të goditjes së prodhimit.

Sipas Agron Çakallit, drejtues i Federatës Bujqësore në Elbasan, aktualisht vaji po grumbullohet me rreth 700 lekë për litër nga fermerët e Elbasanit dhe Gramshit – një rritje prej rreth 11% krahasuar me vitin e kaluar, kur çmimi mesatar varionte nga 620 deri 630 lekë për litër.

Përpunuesit paralajmërojnë se çmimi i lartë i lëndës së parë po e bën të pamundur konkurrencën me vendet kryesore prodhuese. Në Greqi dhe Spanjë, vaji i ullirit shitet nga fermerët nën 5 euro për litër, ndërsa tregu italian ofron çmime edhe më të ulëta. Kjo ka çuar në ndërprerjen e eksporteve shqiptare drejt Greqisë dhe në uljen drastike të interesit nga blerësit italianë.

Aldo Jolla, përpunues dhe grumbullues në zonën e Dumresë, thekson se kërkesat e fermerëve, 600–650 lekë për litër, nuk janë të përballueshme për tregjet e huaja. Grosistët italianë, sipas tij, kërkojnë vaji me çmime rreth 450 lekë për litër, duke e bërë të pamundur çfarëdo marrëveshjeje eksporti.

Ekspertët e sektorit identifikojnë disa shkaqe pse vaji shqiptar nuk konkurron dot me fqinjët: – kostot e larta të prodhimit dhe mungesa e mekanizimit; – pagat e larta sezonale për punonjësit; – mungesa e subvencioneve për litër, ndryshe nga Greqia ku fermerët marrin 1 euro subvencion për çdo litër vaj; – niveli i lartë i informalitetit në tregun vendas.

Sipas përpunuesve, nëse çmimet vijojnë të mbeten të paktën 30–40% më të larta se tregjet ndërkombëtare, eksportet rrezikojnë të bien drejt zerimit, ndërsa në shtëpitë e fermerëve mund të mbetet stok i konsiderueshëm vaji të pashitur.