Studim i ri zbulon se truri i njeriut zhvillohet në pesë faza kryesore gjatë jetës, me pika kthese të papritura

Një studim i ri shkencor nga Universiteti i Kembrixhit, i botuar në revistën prestigjioze Nature Communications, hedh dritë të re mbi mënyrën se si zhvillohet truri i njeriut nga fëmijëria deri në moshën e thyer. Studiuesit kanë analizuar skanime të trurit të rreth 4,000 personave, nga mosha 5 deri në 90 vjeç, duke zbuluar se truri nuk plaket në mënyrë lineare, por kalon në pesë faza të veçanta zhvillimi, të ndara nga katër pika kthese të qarta.

Sipas studimit, këto pika kthese ndodhin rreth moshave 9, 32, 66 dhe 83 vjeç. Çdo fazë përfaqëson një riorganizim të rrjeteve nervore të trurit, duke ndikuar në mënyrën se si përpunohen informacionet, si ruhet kujtesa dhe si menaxhohet energjia mendore.

Adoleshenca e trurit zgjat deri në 32 vjeç

Një nga zbulimet më befasuese të studimit është se ajo që shkencëtarët e quajnë “adoleshenca e trurit” nuk përfundon në fund të adoleshencës biologjike, por zgjat deri rreth moshës 32 vjeç. Gjatë kësaj periudhe, truri bëhet gjithnjë e më efikas, duke optimizuar lidhjet nervore dhe duke arritur kulmin e funksionimit në aspektin njohës.

Kjo do të thotë se aftësi të tilla si vendimmarrja komplekse, planifikimi afatgjatë dhe kontrolli emocional vazhdojnë të përmirësohen edhe në të njëzetat dhe fillimin e të tridhjetave, më gjatë nga sa besohej më parë.

Pika e dytë e kthesës: mosha 66 vjeç

Studimi tregon se një ndryshim i rëndësishëm ndodh rreth moshës 66 vjeç, ku truri kalon nga një fazë stabiliteti në një fazë riorganizimi. Këtu vërehet një adaptim gradual i rrjeteve nervore, i cili shoqërohet me ndryshime në shpejtësinë e përpunimit të informacionit, por jo domosdoshmërisht me humbje të funksionit.

Sipas autorëve, kjo tregon se truri ka një aftësi të konsiderueshme përshtatjeje edhe në moshë të avancuar, duke sfiduar idenë se plakja mendore është e pashmangshme dhe uniforme për të gjithë.

Ndryshimet e fundit në moshën shumë të thyer

Pika e fundit e kthesës, rreth moshës 83 vjeç, shënon një fazë tjetër ristrukturimi të rrjeteve të trurit. Këto ndryshime lidhen më shumë me menaxhimin e energjisë së trurit dhe ruajtjen e funksioneve bazë, duke treguar se edhe në këtë fazë ekstreme, truri nuk “ndalet”, por vazhdon të përshtatet.

Çfarë nënkupton ky studim

Autorët e studimit theksojnë se këto gjetje mund të kenë ndikim të rëndësishëm në mënyrën se si e kuptojmë zhvillimin mendor, arsimin, shëndetin mendor dhe kujdesin ndaj të moshuarve. Njohja e fazave reale të zhvillimit të trurit mund të ndihmojë në hartimin e politikave më të sakta arsimore dhe shëndetësore, si dhe në luftimin e stereotipeve mbi moshën dhe aftësitë mendore.

Studimi përforcon idenë se truri i njeriut është një organ dinamik, që ndryshon dhe përshtatet gjatë gjithë jetës — shumë më gjatë dhe në mënyra më komplekse nga sa është menduar deri tani. /noa.al