Spanja dhe Portugalia bien dakord për linjën hekurudhore me shpejtësi të lartë Madrid–Lisbonë

Madridi dhe Lisbona janë të vetmet kryeqytete evropiane që nuk janë të lidhura me tren me shpejtësi të lartë.

Qeveritë e Portugalisë dhe Spanjës kanë rënë dakord të hapin linjën e parë të drejtpërdrejtë hekurudhore Madrid–Lisbonë, me një shërbim trenash me shpejtësi të lartë që pritet të nisë në vitin 2034, sipas zyrtarëve të të dy vendeve. Por që në 2030 nisin udhëtimet me tren.

Afatet dhe planet e ndërtimit

Sipas Ministrisë së Infrastrukturës së Portugalisë, linja do të jetë gati në vitin 2030, dhe fillimisht udhëtimi do të zgjasë pesë orë. Kur trenat me shpejtësi të lartë të hyjnë në përdorim katër vite më vonë, koha e udhëtimit do të reduktohet në vetëm tre orë.

Aktualisht nuk ka asnjë tren që lidh drejtpërdrejt kryeqytetet spanjolle dhe portugeze, edhe pse ka rreth 40 fluturime çdo ditë që mbulojnë distancën prej 600 kilometrash (375 milje) për rreth një orë.

Marrëveshja dhe mbështetja nga BE

Marrëveshja për këtë linjë u arrit mes dy qeverive dhe Komisionit Evropian. “Ky projekt nuk është thjesht një lidhje hekurudhore – është një hap drejt së ardhmes së mobilitetit të qëndrueshëm dhe kohezionit evropian,” deklaroi ministri portugez i Infrastrukturës, Miguel Pinto Luz.

Dy vendet janë gjithashtu dakord që deri në vitin 2027 të përfundojnë një studim për përafrimin e gjatësisë së binarëve me standardin evropian prej 143.5 cm. Aktualisht, shumica e rrjeteve hekurudhore në gadishullin Iberik kanë një gjerësi binari prej 166.8 cm, çka i bën të papërputhshme me standardin evropian.

Nëse do të vendoset të bëhet ndryshimi, qeveritë do të propozojnë një plan të koordinuar për këtë përshtatje, sipas deklaratës së Ministrisë së Infrastrukturës.

Gjendja aktuale: “më keq se në vitin 1881”

Sot, për të udhëtuar nga Madridi në Lisbonë me tren duhen mbi nëntë orë, dhe lidhjet hekurudhore midis dy vendeve përshkruhen si “më të dobta se kurrë në dekada”.

Ndërsa shumica e vendeve të Evropës Perëndimore kanë rrjete të dendura dhe moderne hekurudhore – përfshirë disa linja me shpejtësi të lartë – lidhjet midis Spanjës dhe Portugalisë janë jashtëzakonisht të kufizuara.

Në fakt, Madrid dhe Lisbona janë të vetmet kryeqytete evropiane që nuk janë të lidhura me tren me shpejtësi të lartë. Aktualisht nuk ekziston asnjë rrugë direkte midis dy qyteteve, një situatë që nuk ka ndryshuar që nga viti 2020, kur kompania hekurudhore spanjolle Renfe ndaloi trenin e natës (sleeper) Madrid–Lisbonë pas pandemisë.

Kjo do të thotë se tani, për të udhëtuar me tren, udhëtari duhet të ndërrojë të paktën dy herë trenin, ndonjëherë edhe tre ose katër herë. Treni më i shpejtë aktualisht zgjat rreth nëntë orë dhe ekzistojnë vetëm tre udhëtime të tilla në ditë.

Për krahasim:

me autobus udhëtimi zgjat rreth shtatë orë,

me makinë, rreth gjashtë orë.

Lidhjet e tjera Spanjë–Portugali

Edhe lidhjet e tjera hekurudhore mes dy vendeve janë të pakta dhe të dobëta. Për shembull, nëse dikush dëshiron të udhëtojë nga Andaluzia në Algarve me transport publik, nuk ka tren — vetëm autobus.

Vetëm dy linja direkte ekzistojnë aktualisht midis Spanjës dhe Portugalisë:

Vigo – Porto

dhe Badajoz – Entroncamento.

Në vitin 2022, gazeta El País botoi një artikull ku thuhej se lidhjet hekurudhore mes Madridit dhe Lisbonës ishin më të këqija se në vitin 1881 — një tregues i qartë se projekti i ri është i vonuar, por jetik për lidhjen e dy kryeqyteteve iberike me pjesën tjetër të Evropës.