Parlamenti Europian ka miratuar një ligj të ri që i bën patentat e drejtimit të lëshuara nga BE-ja të vlefshme vetëm për 15 vjet, duke kërkuar që shoferët t’i nënshtrohen një testi mjekësor përpara se t’i rinovojnë.

Negociatorët e BE-së arritën marrëveshje politike përfundimtare për dy ligje që mund të kenë ndikim të madh në sigurinë rrugore:

1. rregulla të reja për patentat e drejtimit, dhe

2. një ligj që siguron që ndalimet nga drejtimi të vlejnë në të gjithë BE-në

Bruksel – Bashkimi Evropian ka miratuar këto ditë ndryshime të rëndësishme në legjislacionin për patentat e drejtimit dhe zbatimin ndërkufitar të ndalimeve për drejtuesit.

Paketat e reja ligjore, që u dakordësuan javën e kaluar mes negociatorëve të BE-së, synojnë të përmirësojnë sigurinë rrugore, por kanë hapur edhe debate të forta për pasojat e tyre.

Parlamenti Evropian konfirmoi përditësimin e rregullave të BE-së për lejet e drejtimit që synojnë të kontribuojnë në sigurinë rrugore dhe të zvogëlojnë aksidentet me pothuajse 20,000 jetë të humbura në rrugët e BE-së çdo vit, citon noa.al një deklaratë zyrtare të PE.

E mira: ndalimet ndërkufitare të drejtimit

Një prej risive më të rëndësishme është miratimi i sistemit të ri që garanton se një ndalim drejtimi i dhënë në një vend të BE-së do të vlejë në të gjithë Unionin.

Ky ligj do të mbyllë boshllëkun ligjor që deri tani u lejonte drejtuesve të dënuar në një vend të vazhdonin të ngisnin në një tjetër.

Këshilli Evropian për Sigurinë në Transport (ETSC) e ka cilësuar këtë si një hap historik për drejtësi dhe parandalim të sjelljeve të rrezikshme.

Megjithatë, disa përjashtime mbeten: për shembull, drejtuesit që kapen për tejkalim shpejtësie me më pak se 50 km/orë mbi kufirin e lejuar mund të shmangin ndalimin në vendin e tyre.

Ligji i ri sjell gjithashtu një periudhë prove dyvjeçare për të gjithë drejtuesit e rinj në BE, por propozimi për ndalim total të alkoolit për fillestarët është hequr. Në vend të tij, shtetet do të duhet të vendosin rregulla dhe sanksione më të forta për drejtimin nën ndikimin e alkoolit apo drogës.

E keqja: kamionistët 18-vjeçarë

Një nga pikat më të debatueshme është leja që u jep vendeve anëtare mundësinë të krijojnë programe trajnimi për drejtues kamionësh që janë vetëm 18 vjeç.

Edhe pse kjo mbetet opsionale, ekspertët e sigurisë rrugore paralajmërojnë se ulja e moshave minimale rrit ndjeshëm rrezikun e aksidenteve.

Ndryshimet e reja gjithashtu ulin moshat minimale për drejtim të pavarur:

nga 21 në 18 vjeç për kamionë,

dhe nga 24 në 21 vjeç për autobusë, me kusht që drejtuesi të ketë certifikatë profesionale (CPC).

Sipas ETSC, mungesa e shoferëve profesionistë duhet të zgjidhet me rritje pagash dhe përmirësim të kushteve të punës, jo duke lejuar të rinjtë e papërvojë të ngasin automjete të rënda.

E shëmtuara: “makinat për fëmijë”

Rregullorja më e diskutuar parashikon mundësinë që 15-vjeçarët të pajisen me një patentë të re të quajtur B1, që i lejon të ngasin automjete deri në 2.5 tonë, me shpejtësi të kufizuar në 45 km/orë.

Kjo u iniciua nga Suedi, për të legalizuar automjetet e saj të tipit “A-traktor” – makina të modifikuara me vetëm dy sedilje dhe kufizim shpejtësie në 30 km/orë, të cilat prej dekadash drejtohen nga adoleshentë pa shoqërim.

Sipas ETSC, vendimi është “jashtëzakonisht i rrezikshëm” dhe përbën kërcënim për këmbësorët, çiklistët dhe sigurinë rrugore në përgjithësi.

Edhe instituti suedez i transportit (VTI) ka paralajmëruar për manipulime të pajisjeve kufizuese dhe vështirësi në zbatim, ndërsa tani kufiri i ri i 45 km/orë e shton rrezikun.

Kategoria B1 do të lejojë që edhe SUV-të e mëdhenj të përfshihen në këtë regjim, çka mund të nxisë rritjen e numrit të drejtuesve të mitur dhe të ndikojë negativisht në mjedis dhe transportin publik.

Ironikisht, është vetë Suedia, shpikësja e filozofisë “Vision Zero” (pa viktima në rrugë), që po e shtyn këtë ndryshim.

Përfundimi: thirrje për kujdes nga shtetet anëtare

ETSC u bën apel vendeve të BE-së:

të mos zbatojnë opsionin për drejtues kamionësh 17-vjeçarë,

të mos ulin moshat minimale për shoferë kamionësh dhe autobusësh,

dhe të mos kërkojnë leje për patentën B1 për 15-vjeçarët.

Sipas këshillit, siguria rrugore nuk duhet të sakrifikohet për arsye ekonomike apo lobuese.

Në vend të kësaj, BE-ja duhet të investojë në trajnim cilësor, kontroll më të fortë dhe kultura të re sigurie në rrugë për brezat e ardhshëm të drejtuesve.

Kërkesat e reja të kursit për patentë

Për t’u kualifikuar për një patentë shoferi, një provim drejtimi tani do të duhet të përfshijë njohuri mbi rreziqet e pikës së verbër, sistemet e asistencës për shoferin, hapjen e sigurt të dyerve dhe rreziqet e shpërqendrimit nga përdorimi i telefonit. Si rezultat i kërkesave të eurodeputetëve, kërkesat e reja të trajnimit dhe testimit do t’i kushtojnë më shumë rëndësi ndërgjegjësimit për rrezikun e këmbësorëve, fëmijëve, çiklistëve dhe përdoruesve të tjerë të cenueshëm të rrugës.

Kontrollet e vlefshmërisë dhe shëndetit

Lejet e drejtimit duhet të jenë të vlefshme për 15 vjet për motoçikletat dhe makinat, me mundësinë që shtetet anëtare ta zvogëlojnë periudhën e vlefshmërisë në 10 vjet nëse një leje drejtimi përdoret si dokument identifikimi kombëtar. Lejet e drejtimit për kamionë dhe autobusë do të jenë të vlefshme për pesë vjet. Vendet e BE-së mund ta zvogëlojnë periudhën e vlefshmërisë për shoferët e moshës 65 vjeç e lart, në mënyrë që mbajtësit e tyre t’u nënshtrohen një frekuence më të lartë kontrollesh mjekësore ose kursesh rifreskimi.

Përpara se të kualifikohet për patentën e tij të parë ose kur aplikon për rinovim, një shofer duhet të kalojë një kontroll mjekësor, duke përfshirë testet e shikimit dhe gjendjes kardiovaskulare. Vendet e BE-së mund të zgjedhin të zëvendësojnë kontrollin mjekësor për shoferët e makinave ose motoçikletave me formularë vetëvlerësimi ose sisteme të tjera vlerësimi të hartuara në nivel kombëtar.

Shoferë fillestarë dhe të shoqëruar

Për herë të parë, rregullat e BE-së do të përcaktojnë një periudhë prove prej të paktën dy vitesh për shoferët pa përvojë. Këta shoferë do të përballen me rregulla dhe sanksione më të rrepta për drejtimin e mjetit nën ndikimin e alkoolit dhe mospërdorimin e rripave të sigurisë ose sistemeve të kufizimit të fëmijëve.

Përveç kësaj, 17-vjeçarët do të jenë në gjendje të marrin një patentë për të drejtuar një makinë (kategoria B), por ata do të duhet të drejtojnë të shoqëruar nga një shofer me përvojë deri në moshën 18 vjeç.

Për të zbutur mungesën e shoferëve profesionistë, rregullat e reja do t’u lejojnë 18-vjeçarëve të marrin një patentë për të drejtuar një kamion (kategoria C) dhe 21-vjeçarëve të drejtojnë një autobus (kategoria D), me kusht që të kenë një certifikatë kompetence profesionale. Përndryshe, një person do të duhet të jetë përkatësisht 21 dhe 24 vjeç për të drejtuar këto automjete.

Patentë shoferi mobile

Sipas rregullave të reja, një patentë dixhitale, e aksesueshme në një telefon celular, synon të bëhet gradualisht formati kryesor i patentës në BE. Megjithatë, eurodeputetët siguruan të drejtën që shoferët të kërkojnë një patentë fizike, e cila duhet të lëshohet pa vonesa të panevojshme dhe në përgjithësi brenda tre javësh.

Skualifikim nga drejtimi i automjetit

Për të zvogëluar drejtimin e pakujdesshëm jashtë vendit, tërheqja, pezullimi ose kufizimi i lejes së drejtimit do t’i kalohet vendit të BE-së që e ka lëshuar atë, për të siguruar zbatimin ndërkufitar të gjobave. Autoritetet kombëtare do të duhet të informojnë njëra-tjetrën, pa vonesa të panevojshme, në lidhje me vendimet për skualifikimet e drejtimit të automjetit që lidhen me shkeljet më të rënda të trafikut – duke përfshirë drejtimin e automjetit nën ndikimin e alkoolit ose drogës, përfshirjen në një aksident trafiku fatal ose shpejtësinë e tepërt (p.sh., drejtimi 50 km/orë më shpejt se shpejtësia e lejuar).

***

Rregullat e reja do të hyjnë në fuqi në ditën e 20-të pas publikimit të tyre në Gazetën Zyrtare të Bashkimit Evropian. Vendet e BE-së do të kenë tre vjet për të transpozuar këto dispozita të reja në ligjin kombëtar dhe një vit shtesë për t’u përgatitur për zbatimin e tyre.

/noa.al