Tiranë, 23 gusht 2025 – Vodafone Italia ka shkurtuar 450 punonjës shqiptarë që ofronin shërbime call center, duke i zëvendësuar me chatbot të integruar me inteligjencë artificiale. Vendimi pritet të prekë deri në 900 punonjës deri në fund të vitit, duke sinjalizuar një ndryshim të madh në tregun e punës ku detyrat rutinë po zëvendësohen nga teknologjia.

Punonjës si A. Aga, i cili humbi vendin e punës pas 15 vitesh përvojë, dëshmojnë se IA tashmë kryen me shpejtësi e pa gabime detyra që më parë kryheshin nga qindra persona. Megjithatë, shumë prej të shkurtuarve kanë siguruar kontrata të reja, pasi kërkesa për shërbime të ngjashme mbetet e lartë në vend.

Ndikimi i IA po ndihet edhe në sektorët e financës, konsulencës, marketingut dhe dizajnit. Kompanitë po integrojnë teknologjinë në procese të shumta, duke rritur produktivitetin dhe duke reduktuar nevojën për punonjës të rinj. Një dizajner sot kryen punën e tre kolegëve falë mjeteve digjitale, ndërsa përkthyesit, kontabilistët e nivelit të ulët, agjentët call center dhe operatorët e të dhënave po rezultojnë më të ekspozuar ndaj zëvendësimit.

Sondazhet tregojnë se ky fenomen nuk ka sjellë rritje të ndjeshme të papunësisë. Një studim i Institutit të Vjenës evidenton se industritë që kanë adoptuar IA kanë rritur prodhimin me më pak punonjës, ndërsa forca e liruar është spostuar në sektorë të tjerë. Në Shqipëri, 3% e bizneseve raportojnë se kanë zëvendësuar punonjës me IA, sipas Barometrit të Ballkanit 2024, një nivel më i lartë se mesatarja rajonale.

Një sondazh i PwC me 43 CEO në Shqipëri dhe Kosovë tregoi se 60% e drejtuesve besojnë se përdorimi i inteligjencës artificiale gjenerative ka përmirësuar efikasitetin e punonjësve. 44% e tyre parashikojnë rritje të fitimeve brenda 12 muajve të ardhshëm falë teknologjisë, megjithëse një pjesë e konsiderueshme mbetet skeptike.

Përveç sektorëve tradicionalë, IA po gjen zbatim edhe në bujqësi dhe administratë publike. Fermerë si Flori Uka përdorin aplikacione të mençura për të monitoruar tokën dhe kulturat bujqësore, ndërsa në Korçë platforma “Agricolus” po ndihmon menaxhimin e pemishteve me imazhe satelitore. Ndërkohë, qeveria shqiptare ka firmosur një marrëveshje prej 118 milionë eurosh me kompaninë Presight AI për ngritjen e projekteve “smart city” në 20 qytete të vendit, që do të përfshijnë mijëra kamera, sensorë dhe sisteme inteligjente të trafikut.

Ekspertët theksojnë se IA nuk rrezikon profesione që kërkojnë ndërveprim të ndërlikuar njerëzor, kreativitet ose vendimmarrje morale, si mjekët, mësuesit apo psikologët. Megjithatë, transformimi është i pashmangshëm: tregu i punës po riformësohet dhe mbetet detyrë e sistemit arsimor dhe politikave ekonomike të përshtaten shpejt me epokën e re teknologjike.