Sulmet e përbashkëta kundër Iranit kanë për qëllim të përhapin kaos dhe paqëndrueshmëri, me synimin për të siguruar dominimin rajonal

Nga: Muhannad Ayyash, Profesor i Sociologjisë në Universitetin Mount Royal, Calgary, Kanada

(Përkthim nga origjinali botuar në Al Jazeera. Opinioni i shprehur është personal dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht qëndrimin editorial të medias)

Në një dëshmi të mbajtur në Kongresin amerikan në vitin 2002, ish-kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu deklaroi se një ndërhyrje ushtarake në Irak ishte e domosdoshme për të fituar “luftën kundër terrorizmit” dhe për të ndaluar përhapjen e armëve të shkatërrimit në masë. Ai premtoi një luftë të shpejtë që do të sillte demokraci pro-perëndimore në Irak dhe më gjerë, përfshirë Iranin.

Asnjëra nga këto nuk doli e vërtetë.

Që përpara pushtimit të vitit 2003, shumë ekspertë dhe zyrtarë e dinin se regjimi i Saddam Husseinit nuk kishte armë të tilla dhe nuk kishte lidhje me al-Kaedën. Lufta solli vetëm shkatërrim, kaos, vuajtje dhe dështim të shtetit irakian, që edhe sot përballet me sfida të mëdha ekonomike dhe politike.

—

Rasti i Iranit: një tjetër përsëritje e strategjisë?

Pas sulmeve ajrore të SHBA-së dhe Izraelit kundër Iranit në qershor, analistët e krahasuan situatën me Irakun. Por ky krahasim do të kishte kuptim vetëm nëse qëllimi i vërtetë do të ishte ndalimi i armëve bërthamore apo përhapja e demokracisë. Këto nuk janë qëllimet reale.

Ajo që kërkuan SHBA dhe Izraeli nga Iraku ishte një shtet i dobët që nuk do të kundërshtonte projektin kolonial izraelit në Palestinë dhe rolin e SHBA-së si fuqi imperialiste në rajon. Kjo është edhe ajo që kërkohet sot nga Irani.

Ashtu si në rastin e Irakut, akuzat se Irani është “në prag të” ndërtimit të një arme bërthamore nuk janë mbështetur me prova reale. Kemi përballë dy shtete – SHBA dhe Izraelin – që zotërojnë armë bërthamore dhe ndërmarrin agresion “parandalues” nën pretekstin e mos-përhapjes bërthamore. Njëri prej tyre ka përdorur armë bërthamore dy herë në histori, tjetri refuzon të nënshkruajë Traktatin e Mos-përhapjes.

—

Objektivi real: vetë Irani, jo programi bërthamor

SHBA dhe Izraeli nuk janë të interesuar t’i ndalin ambiciet bërthamore të Iranit, por të dobësojnë rolin e tij si fuqi rajonale. Për këtë, opsioni i ndërrimit të regjimit tashmë është bërë publik.

Zyrtarë të lartë si Netanyahu, ministri i mbrojtjes izraelit Israel Katz, por edhe senatorë amerikanë si Lindsey Graham dhe Ted Cruz, kanë kërkuar ndërrimin e qeverisë në Teheran. Presidenti Trump e shtoi zërin e tij duke i bërë thirrje popullit iranian që të ngrihet për “liri”.

Por as liria dhe as demokracia në Iran nuk janë qëllimi i vërtetë i këtyre thirrjeve. Një Iran vërtet i lirë dhe demokratik nuk do të pranonte projektin kolonial izraelit dhe nuk do të bënte kompromis me dominimin amerikan në rajon.

Prandaj, SHBA dhe Izraeli do të preferonin një Iran të ngjashëm me monarkinë e Pahlavit të përmbysur në vitin 1979, ose çfarëdo regjimi tjetër që u bindet interesave të tyre. Në të kundërt, një Iran i dobët, i përçarë dhe i zhytur në luftë civile do të ishte më i përshtatshëm.

—

Një strategji e vjetër: destabilizimi si mjet kontrolli

Dobësimi i fuqive rajonale dhe përhapja e kaosit janë pjesë e një strategjie të përbashkët izraelito-amerikane që nga vitet ’90. Dokumenti strategjik Clean Break i vitit 1996, hartuar nga Richard Perle dhe neo-konservatorë të tjerë, e përshkruan këtë qartësisht: ndërhyrje nën pretekstin e armëve të shkatërrimit në masë, për të garantuar dominimin strategjik të Izraelit.

Kjo nuk ishte një ide e re. Ishte vazhdim i strategjisë imperialiste klasike: përça dhe sundo.

Por kjo qasje sjell pasoja. Ashtu si rënia e shtetit irakian hapi rrugë për forcat ekstremiste dhe forcoi pozicionin e Iranit në rajon, edhe një Iran i shkatërruar mund të sjellë të njëjtën valë destabilizimi.

—

Rreziqet globale dhe përshkallëzimi i përhapjes bërthamore

Veprimet agresive të SHBA-së dhe Izraelit kundër Iranit po e shtyjnë botën drejt përhapjes së armëve bërthamore. Shtetet po nxjerrin një mësim të qartë: që të mbrohesh nga sulmet perëndimore, duhet të posedosh armë bërthamore.

Në këtë kuptim, lufta aktuale nuk po parandalon përhapjen, por përkundrazi po e përshpejton atë.

Izraeli nuk shqetësohet për këtë, për sa kohë që kaos dhe destabilitet në rajon ndihmon në eliminimin e rezistencës palestineze dhe realizimin e objektivave të tij koloniale. SHBA, nga ana tjetër, mund të vuajë pasoja afatgjata, pasi destabiliteti kërcënon interesat e saj ekonomike dhe ndikimin global, sidomos përballë Kinës.

—

Përfundim: Kush e paguan çmimin e këtij kaosi?

Bota tashmë ka parë pasojat e luftës në Irak. Përballë agresionit të pajustifikuar të SHBA-së dhe Izraelit ndaj Iranit, reagimi ndërkombëtar mbetet i vakët. Disa vende evropiane e mbështesin hapur sulmin, pavarësisht kostove ekonomike që mund të vuajnë.

Nëse vërtet kërkohet paqe dhe siguri globale, bota duhet të heqë dorë nga tolerimi i dhunës imperialiste. Është koha për të pranuar se:

Projekti kolonial izraelit është i padrejtë, i bazuar në dëbim, dhunë dhe gjenocid

Imperializmi amerikan është një projekt që grabit burimet, dinjitetin dhe sovranitetin e popujve

Vetëm përmes një presioni ndërkombëtar ndaj Izraelit për të hequr dorë nga kolonializmi dhe ndaj SHBA-së për të liruar kontrollin mbi rajonin, Lindja e Mesme mund të shohë stabilitet të vërtetë.

Kjo është e vetmja rrugë për të shmangur një cikël të pafund dhune, vuajtjeje dhe shkatërrimi.

Foto: AFP