Atlantiku, 22 qershor 2025 – Shkencëtarët kanë zbuluar një nga mjediset më të rralla dhe më enigmatike në botë: një fushë të pazakontë hidrotermale në thellësitë e Oqeanit Atlantik, të quajtur “Qyteti i Humbur” (Lost City), që mund të mbajë çelësin për të kuptuar origjinën e jetës në Tokë.

I ndodhur rreth 700 metra nën sipërfaqe, në shpatet e një mali nënujor afër Rripit Mes-Atlantik, “Qyteti i Humbur” është sistemi më i vjetër hidrotermal i njohur, aktiv prej mbi 120,000 vitesh. Kullat minerale që ngrihen aty, të ndërtuara nga guri karbonatik, arrijnë deri në 60 metra lartësi dhe janë formuar përmes një procesi natyror të quajtur serpentinizim, ku uji i detit reagon me shkëmbinjtë e mantelit të Tokës, duke çliruar metan dhe hidrogjen – gazra që shërbejnë si burim energjie për mikroorganizmat.

Këta mikroorganizma mbijetojnë në kushte ekstreme, pa oksigjen apo dritë, një ambient që ngjan me Tokën primitive miliarda vite më parë. Pikërisht kjo i jep rëndësi të jashtëzakonshme kërkimeve në këtë zonë, pasi mund të ofrojë të dhëna mbi mënyrën se si mund të ketë lindur jeta nga materia jo e gjallë.

Në zbulimin më të fundit, studiuesit kanë marrë për herë të parë një kampion bërthamor shkëmbi nga manteli i Tokës në këtë zonë, me synimin për të analizuar reaksionet kimike që mund të kenë krijuar molekulat e para të jetës.

E ndodhur në jug të ishujve Azore, rreth 15 km në perëndim të boshtit të Rripit Mes-Atlantik, kjo zonë ka mbetur e paprekur nga aktiviteti njerëzor, duke ruajtur autenticitetin dhe ekosistemin unik të saj. Çdo burim hidrotermal në këtë fushë ka marrë emra simbolikë si Poseidon, IMAX dhe Nature, duke qenë habitat ideal për jetë në kushte ekstreme.

“Qyteti i Humbur” po konsiderohet gjithnjë e më shumë si një laborator natyror për të studiuar origjinën e jetës dhe për të orientuar kërkimet për jetë jashtëtokësore në planetë të tjerë. Kërkimet vazhdojnë, me pritshmëri për të sjellë zbulime të mëdha në biologji, shkencat e Tokës dhe eksplorimin kozmik.