Mars, 21 qershor 2025 – Për shekuj me radhë, Marsi ka frymëzuar mite, fantazi dhe kërkime shkencore, kryesisht për shkak të pamjes së tij të kuqërremtë në qiellin e natës. I quajtur prej romakëve “Planeti i Kuq”, ky trup qiellor i afërt me Tokën ka marrë një status simbolik, por shkenca moderne zbulon se pamja e tij është më e ndërlikuar dhe më pak “e zjarrtë” nga sa besohet zakonisht.

Ngjyra e kuqërremtë e Marsit nuk vjen nga një sipërfaqe uniforme e kuqe, por nga pranisë e oksidit të hekurit – ose ndryshkut – në pluhurin që mbulon planetin. Ky pluhur reflektues i jep Marsit atë nuancë karakteristike kur shihet nga Toka. Por një vështrim më i afërt, i bërë i mundur nga roverët dhe sondat hapësinore, tregon një spektër ngjyrash që shkon nga kafe e zbehtë dhe portokalli e lehtë deri te ngjyra të errëta dhe nuanca të verdha të oksiduara.

Polet e planetit përbëjnë një tjetër kontrast: kapelet e bardha polare, të përbëra nga akull uji dhe dioksid karboni i ngrirë (i njohur si akull i thatë), zmadhohen dhe zvogëlohen sipas stinëve marsiane. Ky cikël i avullimit dhe ngurtësimit të akullit ndihmon shkencëtarët të studiojnë ndryshimet sezonale të Marsit në kohë reale.

Studimet përmes spektrit ultravjollcë dhe infra të kuq kanë qenë vendimtare për të kuptuar më mirë strukturën gjeologjike dhe atmosferike të Marsit. Duke përdorur kamera të specializuara, si ato të vendosura në anijen MAVEN të NASA-s, studiuesit kanë identifikuar tipare që nuk janë të dukshme për syrin e njeriut, duke hedhur dritë mbi historinë e planetit dhe dikur, mundësinë e ujit të lëngshëm.

E vërteta është se Marsi nuk është vetëm një “planet i kuq”, por një botë shumëngjyrëshe, me një sipërfaqe që ruan gjurmët e historisë së tij të lashtë. Në fakt, lidhja simbolike mes ngjyrës së Marsit dhe luftës nuk është tërësisht metaforike – oksidi i hekurit që mbulon planetin ngjan me hekurin në gjakun e njeriut, i cili i jep atij ngjyrën e kuqe përmes molekulës së hemoglobinës.

Teksa teknologjia e re lejon vëzhgime gjithnjë e më të thelluara, Marsi vazhdon të tërheqë vëmendjen e njerëzimit jo vetëm për ngjyrën e tij ikonike, por edhe për misteret që fshihen nën sipërfaqen e tij.