Të moshuarit po vdesin gjithnjë e më shumë nga rrëzimet aksidentale, sipas një raporti të ri të publikuar të mërkurën, nga qeveria amerikane, raporton noa.al duke cituar AP.

Nga viti 2003 deri në 2023, normat e vdekjeve nga rrëzimet u rritën me më shumë se 70% për të rriturit e moshës 65 deri 74 vjeç, thuhet në raportin e Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC). Norma u rrit me mbi 75% për personat 75 deri 84 vjeç, dhe u më shumë se dyfishua për të moshuarit 85 vjeç e lart.

“Rrëzimet vazhdojnë të jenë një problem për shëndetin publik që ia vlen të merret seriozisht,” tha Geoffrey Hoffman, studiues në Universitetin e Miçiganit, i cili nuk ishte i përfshirë në këtë raport. “Është e habitshme që këto norma vazhdojnë të rriten.”

Studiuesit e CDC-së nuk janë përpjekur të shpjegojnë se pse normat e vdekjeve nga rrëzimet janë në rritje. Por ekspertët besojnë se mund të ketë disa arsye, si:

kuptimi më i mirë i rolit që luajnë rrëzimet në vdekje,

dhe fakti që më shumë njerëz po jetojnë më gjatë — në moshat kur rrëzimet kanë pasoja më vdekjeprurëse.

Më shumë se 41,000 amerikanë në moshë pensioni vdiqën nga rrëzimet në vitin 2023, viti më i fundit për të cilin ka statistika përfundimtare bazuar në certifikatat e vdekjes. Kjo tregon se rrëzimet ishin shkak i rreth 1 në çdo 56 vdekje te amerikanët e moshuar atë vit.

Më shumë se gjysma e atyre 41,000 vdekjeve ishin të personave 85 vjeç e sipër, sipas CDC-së, dhe personat e bardhë përbënin 87% të vdekjeve në këtë grupmoshë.

Si i rrezikojnë rrëzimet të moshuarit?

Rrëzimet mund të shkaktojnë dëmtime në kokë ose thyerje kockash, që më pas mund të çojnë në paaftësi të përhershme dhe të nxisin një sërë problemesh të tjera shëndetësore. Ka shumë faktorë që ndikojnë te rrëzimet, përfshirë:

ndryshimet në shikim dhe dëgjim,

barna që mund të shkaktojnë marramendje.

Si mund të parandalohet rreziku?

Ekspertët thonë se qëndrimi aktiv fizikisht mund të ndihmojë njerëzit e moshuar të shmangin rrëzimet. Ushtrimet, ruajtja e ekuilibrit dhe kontrolli i rregullt i shikimit dhe dëgjimit janë strategji të rëndësishme parandaluese.

Po në Shqipëri? Qeveria nuk nxjerr të dhëna. As që i ka!

Për fat të keq, Shqipëria nuk bën statistika të detajuara për vdekje nga rrëzime aksidentale te të moshuarit (siç bën CDC-ja në SHBA dhe çdo vend tjetër).

Megjithatë, bazuar në të dhënat më të fundit të Organizatës Botërore të Shëndetësisë në vitin 2020, në Shqipëri pati rreth 125 vdekje për shkak të rrëzimeve aksidentale, që përbënin 0.44% të të gjitha vdekjeve në vend.

Megjithatë, këto shifra nuk ndahen sipas moshave, prandaj nuk dimë saktësisht sa nga këto vdekje i përkasin grupmoshës 65+.

Në mungesë të statistikave të detajuara nga INSTAT ose të dhënash të ndara regjionale për moshat e treta, nevojiten studime të posaçme për të kuptuar më mirë këtë fenomen në kontekstin vendas. /noa.al