Qeveria miraton modelet standarde për autorizimet e tregtimit të produkteve që mund të përdoren për torturë ose ndëshkime çnjerëzore

Tiranë, 12 qershor 2025 – Me një vendim të posaçëm të Këshillit të Ministrave, është miratuar modeli standard i autorizimeve individuale, të përgjithshme dhe globale, për eksportin, importin, transitin dhe shërbimet ndërmjetësuese të produkteve që përfshihen në kontrollin shtetëror, për shkak të mundësisë së përdorimit të tyre në dënime me vdekje, tortura apo trajtime mizore, çnjerëzore apo poshtëruese.

Objekti i këtij vendimi është miratimi i modeleve standarde të autorizimeve, tarifave të autorizimeve, formateve të kërkesave për këto dokumente, si dhe afateve dhe procedurave për lëshimin e të tria llojeve të autorizimeve për produktet, që janë objekt i kontrollit shtetëror, të cilat mund të përdoren për dënime me vdekje, torturë ose dënime apo trajtime mizore, çnjerëzore ose poshtëruese, raporton noa.al.

Qëllimi i këtij vendimi është formalizimi dhe standardizimi i procesit të lëshimit të autorizimeve, të cilat jepen në përputhje me ligjin nr.27/2023, “Për kontrollin e tregtimit të produkteve që mund të përdoren për dënime me vdekje, torturë ose dënime apo trajtime mizore, çnjerëzore apo poshtëruese”.

Vendimi, i cili bazohet në nenin 100 të Kushtetutës dhe në nenin 17 të ligjit nr. 27/2023 “Për kontrollin e tregtimit të produkteve që mund të përdoren për dënime me vdekje, torturë ose ndëshkime mizore”, u mor me propozimin e Ministrisë së Mbrojtjes dhe përcakton në detaje strukturën ligjore dhe administrative të procesit të lëshimit të autorizimeve përkatëse.

Cilat janë produktet që mund të përdoren për torturë, dënime me vdekje apo trajtime mizore, çnjerëzore ose poshtëruese

Të gjitha këto janë të listuara zakonisht në bazë të standardeve ndërkombëtare, si rregulloret e Bashkimit Evropian (p.sh. Rregullorja (BE) 2019/125) dhe dokumentet e Kombëve të Bashkuara. Ligji shqiptar nr. 27/2023 përafron këtë praktikë dhe i referohet të njëjtave produkte.

Më poshtë noa.al sjell disa kategori të zakonshme të këtyre produkteve:

Produkte që përdoren drejtpërdrejt për torturë ose ndëshkim fizik

Elektroshokë portativë (p.sh. pajisje për elektro-goditje ose "taser")

Pranga metalike ose plastike që kufizojnë lëvizjet përtej masës së arsyeshme (pranga për gishta, qafa, kyçet, etj.)

Karrige ndëshkuese që kufizojnë plotësisht trupin

Pajisje që kufizojnë frymëmarrjen, si maska ose çanta plastike të dizajnuara për marrje në pyetje agresive

Shkopinj gome ose të ngjashëm me sipërfaqe të ngurtë të padëshifrueshme për lëndim serioz

Produkte që mund të përdoren për ekzekutime ose ndëshkime kapitale

Injektorë vdekjeprurës (për injektim të substancave të përdorura në ekzekutime)

Karrige elektrike, gazi ose injektimi (edhe si pjesë ose module teknike)

Substanca kimike vdekjeprurëse që përdoren posaçërisht për injeksione vdekjeje (zakonisht kontrollohen si mallra me përdorim të dyfishtë)

Pajisje të modifikuara për mizori

Grilat elektrike, që modifikohen për ndëshkime trupore

Sisteme për lidhje ose pezullim të trupit në pozicione të dhimbshme

Mjete plastike ose metalike për lidhje të detyruar të trupit që shkaktojnë vuajtje

Softuerë ose pajisje për mbikëqyrje të pajustifikuar

Teknologji për ndjekje masive të popullatës që shfrytëzohet për shtypje politike

Pajisje për përgjim zëri ose video pa miratime ligjore, që përdoren nga regjime autoritare për ndëshkim ose detyrim

—

Ligji nuk ndalon kategorikisht të gjitha këto produkte, por i vendos ato nën kontroll të rreptë. Autorizimet analizohen rast pas rasti, sipas qëllimit të përdorimit, vendit të destinacionit dhe përdoruesit përfundimtar. /noa.al