Ish-agjenti i dyfishtë i KGB-së, Oleg Gordievsky, i cili ndihmoi në shmangien e luftës bërthamore duke i dhënë informacione sekrete Britanisë së Madhe, vdiq në moshën 86-vjeçare.

Oleg Gordievsky, ishte agjenti më i rëndësishëm i dyfishtë në kohën e Luftës së Ftohtë për Mbretërinë e Bashkuar brenda KGB-së.

Ai jetoi në Surrey nën mbrojtjen e policisë që kur Moska dyshoi për veprimet e tij në 1985 dhe i shpëtoi për pak arrestimit, gjyqit dhe ekzekutimit duke kaluar ilegalisht kufirin, i fshehur në bagazhin e një makine.

Policia e Surrey tha se oficerët u thirrën në një shtëpi në Godalming më 4 mars, ku një burrë 86-vjeçar u gjet i vdekur.

“Vdekja aktualisht nuk po trajtohet si e dyshimtë” dhe “nuk ka asgjë që sugjeron ndonjë rrezik të shtuar për anëtarët e publikut”.

Gordievsky u rekrutua nga MI6 e Britanisë në fillim të viteve 1970 pasi u zhgënjye me BRSS dhe ishte spiuni më i vjetër sovjetik që dezertoi gjatë Luftës së Ftohtë.

Duke përdorur emrin e koduar Hetman, për më shumë se një dekadë raportet e tij i dhanë Britanisë njohuri të paçmueshme për të menduarit e udhëheqjes sovjetike dhe të KGB-së.

Në fillim të viteve 1980, paralajmërimet e tij për Perëndimin se sovjetikët kishin frikë nga një sulm i mundshëm i befasishëm bërthamor i NATO-s, e shtynë presidentin e atëhershëm të SHBA-së Ronald Regan të reduktonte retorikën e tij kundër BRSS.

Inteligjenca e tij ishte më pas vendimtare në drejtimin e Margaret Thatcher në kontaktet e saj të hershme me Mikhail Gorbachev, ngjitja e të cilit në pushtet ndihmoi në mbylljen e Luftës së Ftohtë.

Në vitin 1985, ndërsa ishte kreu i rezidencës së KGB-së në Londër, dyshimet se ai mund të ishte një spiun britanik e bëri atë të thirret në Moskë, ku u drogua dhe u mor në pyetje.

Duke kuptuar se jeta e tij ishte në rrezik dhe duke përdorur një plan të gjatë të paracaktuar, një sinjal iu transmetua drejtuesve të tij MI6 dhe një mision shpëtimi u vu në lëvizje.

Shenja se një shpëtim ishte duke u zhvilluar ishte një burrë që po kalonte pranë tij në rrugë në Moskë duke mbajtur një çantë Harrods dhe duke ngrënë një bar Mars.

Më 2 gusht 1985, Raymond Asquith, stërnipi i ish-kryeministrit liberal Herbert Asquith dhe Andreë Gibbs, arritën t’i iknin mbikëqyrjes sovjetike dhe të kontrabandonin njeriun e tyre përtej kufirit në Finlandë të fshehur në bagazhin e një makine.

Në mungesë të tij, Gordievsky u dënua me vdekje në Rusi për tradhti.

Gruaja dhe vajzat e tij u mbajtën nën mbikëqyrje 24 orëshe të KGB-së për gjashtë vjet përpara se të lejoheshin të bashkoheshin me të në Angli në 1991.

Ai jetoi pjesën tjetër të jetës së tij nën mbrojtjen e Mbretërisë së Bashkuar në Godalming, Surrey, duke shkruar një numër librash dhe duke u pritur nga zonja Thatcher dhe z. Reagan në Zyrën Ovale.

Në vitin 2007, ai u nderua nga Mbretëresha Elizabeth II, duke u bërë shoqërues i Urdhrit të Shën Michael dhe Shën Gjergjit (CMG) në një ceremoni në Pallatin Buckingham.

Është i njëjti nder që mban spiuni imagjinar James Bond.

Një vit më pas, Gordievsky tha se ishte helmuar dhe kishte kaluar 34 orë në koma pasi kishte marrë pilula gjumi të ndotura që i ishin dhënë nga një bashkëpunëtor i biznesit rus.

Rreziqet me të cilat ai u përball u theksuan në vitin 2018 kur ish-oficeri rus i inteligjencës Sergei Skripal dhe vajza e tij u helmuan me një agjent nervor të prodhuar nga sovjetikët në qytetin anglez Salisbury, ku ai kishte jetuar i qetë prej vitesh.