Fuqitë e mëdha lëvizin, edhe nëse koronavirusi imponon një lloj mjegulle të madhe në lëvizjet e forcave përkatëse. Sinjalet, paralajmërimet, manovrat dhe riekuilibrimi? Padyshim një përzierje e të gjitha këtyre qëllimeve. Ajo që është e sigurt është se nëse bota është ndalur për shkak të pandemisë, kjo nuk do të thotë se Kina, Rusia apo Shtetet e Bashkuara kanë bllokuar strategjitë e tyre përkatëse, të cilat sigurisht nuk janë të lidhura me ofensivat diplomatike dhe kundërveprimet që janë shfaqur me epideminë botërore.
Ditët e fundit, Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë përfunduar një operacion jashtëzakonisht interesant, i cili dërgon një mesazh shumë të qartë për strategjinë e re të Pentagonit.
Anijet shkatërruese Uss Donald Cook, Uss Porter dhe Uss Roosevelt dhe ajo britanike Hms Kent, me mbështetjen e Usns Supply, bënë hyrjen e tyre në Detin e Barents “për të afirmuar lirinë e lundrimit dhe demonstrimin e integrimit të përsosur midis aleatëve”.
Ky nuk është një vendim i vogël: pasi ishte që nga vitet 1980, në mes të Luftës së Ftohtë, që anijet e flotës amerikane nuk shfaqeshin në ujërat e akullt midis Norvegjisë dhe Rusisë, vetëm disa milje nga Severomorsk, ku ndodhet baza e Flotës së Marinës në Moskë.
Marina e SHBA njoftoi Ministrinë e Mbrojtjes Ruse më 1 maj për fillimin e operacioneve “për të shmangur keqkuptimet, për të zvogëluar rreziqet dhe për të parandaluar përshkallëzimet e pavullnetshme”.
Por pse po lundrohet tani ujërat e Bareny në një kohë krize ndërkombëtare dhe konfuzioni të fortë gjeopolitik dhe në një kohë kur Donald Trump e ka Presidentin kinez Xi Jinping në shënjestrën e tij dhe jo Vladimir Putin, me të cilin ai ka dashur të festojë (me telefon dhe me letër) për 75-vjetorin e fitorës, duke kujtuar betejën e Elbës,
Realiteti është se strategjia ushtarake i shpëton momenteve individuale të politikës. Uashingtoni aktualisht e ka ndalur flotën e Paqësorit për shkak të pandemisë, por nuk ka lënë pas dore qëllimet për “liri të lundrimit”. Objektivat përkthehen në dëshirën për të parandaluar rrugët më të rëndësishme tregtare që të konsiderohen nën mbizotërimin absolut të fuqive, të cilat nga ana e tyre duan të imponojnë sovranitetin në zona të caktuara detare.
Kina, së bashku me Iranin, janë armiqtë e vërtetë për strategët amerikanë të doktrinës “made in USA”. Dhe operacionet në këtë zonë kanë qenë gjithmonë shumë të shpeshta në Paqësorin Perëndimor, si disa muaj më parë, pranë ngushticës së Hormuzit. Pentagoni mund të ketë dashur të dërgojë një sinjal në detin Arktik pasi tani nuk është në gjendje të operojë hapur në Paqësor. Sidomos në një kohë kur me flotën pothuajse të ndalur për shkak të pandemisë, marina kineze ka treguar të gjithë aktivitetin e saj midis Detit të Kinës së Jugut dhe Tajvanit.
Por konfrontimi i drejtpërdrejtë me Rusinë nuk duhet nënvlerësuar: sepse nëse për Donald Trump nuk është një armik strategjik, kjo nuk vlen për Mbrojtjen Amerikane, të edukuar për dekada në vazhdën e traditës së dy blloqeve. Dhe ka shumë oficerë të vjetër që u rritën në sfidën e përjetshme midis Uashingtonit dhe Moskës: një shtyllë e vërtetë e strategjisë detare amerikane për Atlantikun.
Zgjedhja e Detit të Baren, pra, ka një profil politik brenda, por edhe një kuptim të qartë strategjik. Pentagoni e di se forcat detare ruse kanë rifituar energjinë për shumë vite falë “doktrinës së Putinit”. Dhe ai e di mbi të gjitha se fronti i Atlantikut të Veriut sheh një rritje të dukshme të veprimtarisë së flotës ruse, e cila është rikthyer në lavditë e Luftës së Ftohtë për shkak të sipërfaqes së saj dhe mjeteve nënujore. Por gjithashtu nuk duhet harruar se Rusia dhe Shtetet e Bashkuara po negociojnë pafundësisht për nënshkrimin e një traktati të ri fillimi: aq sa nuk është rastësi që Ministria e Mbrojtjes Ruse dëshironte të kujtonte se si u shkatërruan tre “shkatërruesit” amerikanë në ujërat e Veriut me sisteme shumë efektive të mbrojtjes së raketave.
Një shenjë që profili balistik nuk është nënvlerësuar nga ana e Moskës. Sidomos nëse detet e Arktikut janë të destinuar të bëhen të lundrueshëm dhe Mbrojtja do ta gjejë veten duke menaxhuar një det që nuk është më i ngrirë si një kufi të ri mbrojtës.
Marina Amerikane dërgoi anijet e saj në ujërat e akullta veriore, por Marina ruse bëri një lëvizje po aq të rëndësishme në ujërat më të ngrohtë (dhe politikisht të nxehtë) të Mesdheut lindor, duke forcuar praninë e saj detare me dy nëndetëse të reja që do të shtojnë praninë në bazën Tartous në Siri. Të armatosura me raketa Kalibr, nëndetëse ruse mbërrijnë në rajon në një moment jashtëzakonisht delikat. Lufta në Siri ka ndalur, por zyrtarisht nuk ka mbaruar dhe Idlib mbetet ende një nyje thelbësore për planet e Damaskut dhe Putinit për Lindjen e Mesme.
Libia po përjeton një fazë kaosi në të cilën ajo që supozohej të ishte aleati kryesor i Moskës, Khalifa Haftar, po humbet udhëheqjen dhe forcën ushtarake. Ndërkohë, Gjiri Persik po kapet, me anije amerikane dhe europiane të vendosura në brigjet e Iranit. Ndërkohë pandemia e Covid dhe kriza e naftës po shkaktojnë alarm në të gjithë rajonin.
Prania e Rusisë në Mesdheun Lindor është një temë me rëndësi themelore si për Moskën ashtu edhe për NATO-n. Ndërhyrja e Putinit në favor të Bashar al Asad lindi gjithashtu nga nevoja për të siguruar që Rusia të mos e humbte bazën e saj themelore detare. Por është një prani që shërben gjithashtu për të monitoruar lëvizjet evropiane, turke dhe amerikane. Një dobishmëri që forcohet mbi të gjitha në këtë moment tensioni të fortë ndërkombëtar dhe me një Kinë që ka synuar Mesdheun e zgjeruar prej kohësh.
Një Kinë që duket se ka ndalur prej koronavirusit, por në vend të kësaj po del nga guaska e saj tokësore për të theksuar gatishmërinë e saj për të filluar të sfidojë fuqitë rajonale rivale dhe kundërshtarin e hapur amerikan.
Flota ka qenë duke patrulluar vazhdimisht ujërat e Paqësorit, por ka njoftuar hyrjen në veprim të dy nëndetëseve të reja të raketave bërthamore. Ky lajm ka alarmuar Pentagonin por edhe marinsat e rajonit Indo-Paqësor. Zonë ku Pekini ka kohë që ka zgjeruar sferën e tijj të veprimit dhe ndikimit, aq sa pak orë më parë u dha njoftimi që Marina amerikane ka dërguar USS Montgomery dhe anijen mbështetëse Cesar Chavez në një mision me flotën e Malajzisë për të “mbrojtur” të drejtat e minierave të Kuala Lumpur në thellësi të zonave të diskutuara me Kinën. Duket se bota nuk ka ndalur me të vërtetë. /a.y/noa.al