Shkup, 15 gusht 2013, NOA.al- “Misioni i çuditshëm i Shkupit për të ndryshuar historinë përmes skulpturave”, është ky titulli i një shkrimi të përgatitur nga revista amerikane “Atlantic City”.

Në këtë shkrim të gazetares Armin Rosen përshkruhet pamja e Shkupit përmes lokaliteteve dhe objekteve kulturore – historike dhe krahasimi i bërë me objektet dhe përmendoret e “Shkupit 2014”.

“Shpërthimi i objekteve të reja nën regjisurën e qeverisë maqedonase në qendër të Shkupit i njohur si projekti “Shkupi 2014” është goxha i ashpër, diçka sikur Las Vegasi dhe paraqet një tentim për të imponuar një bashkëdyzim të estetikës me historinë, por që kjo nuk ekziston”, shkruan Atlantic City, duke shtuar se ky projekt është i partisë maqedonase për unitet mbarëkombëtar VMRO-DPMNE në pushtet, e cila thekson se ka rrënjët e saj nga lëvizjet revolucionare kundër otomanëve në shekullin 19.

Gazeta përshkruan pamjet e Kalasë, Teatrin Kombëtar një projekt i viteve të 60 të modernizimit, Urën e Gurit që përshkruajnë periudhat e kaluara shekullore, duke përshkruar edhe etapat historike të vendit që ka qenë një bastion i luftërave ballkanike dhe nën pushtimin otoman.

Sipas Atlantic City, Maqedonia nuk ka pasur ndonjë dhunë të madhe që nga viti 2001,  një kryengritje e shkurtër siç shkruhet “nga anëtarë të minoritetit të saj shqiptar, të cilët përbëjnë më shumë se një të katërtën e popullsisë së vendit”.

“Por identiteti i Maqedonisë mbetet i pazgjidhur, edhe nëse ajo nuk është më një vend i rrezikshëm i dhunshëm. Maqedonase është një gjuhë sllave të ngjashme me gjuhën serbo-kroate, dhe kultura e vendit folk huazon nga traditat bullgare dhe sllave. Por “Maqedonia” është gjithashtu emri i një rajoni në verilindje të Greqisë, djep i qytetërimit klasik grek. Greqia vendosi një embargo jetëshkurtër tregtisë menjëherë pas pavarësisë së Maqedonisë nga Jugosllavia një shthurje në vitin 1991.  Zyrtarisht, Greqia është e shqetësuar se një Maqedoni që shkon me atë emër strehon pretendime territoriale në rajonin grek të Maqedonisë, e cila përfshin qytetin e madh Selanikun, por ka pak dëshmi se Maqedonia aktualisht strehon këtë ambicie. Por grekët kanë mëdyshje ndaj pretendimeve për të përvetësuar pjesë të trashëgimisë greke Filipin e Maqedonisë, Aleksandrin e Madh, periudhën e Perandorisë Bizantine, dhe lulëzimin e krishterimit ortodoks”, shkruan AC.

Kjo gazetë përmendë edhe figurën e Nënës Terezës si Shkupjane, por duke shkruar se ajo ishte një katolike shqiptare e lindur në Shkup.

Sipas Atlantic City, është problematike se vetëm 64 për qind e Maqedonisë është etnikisht dhe gjuhësisht maqedonase, por në qendër të Shkupit siç thuhet Qeveria është duke u përpjekur për të marrë historinë që ka ndodhur në këtë vend, duke nisur nga periudhat e ndryshme historike, kur nuk ka ekzistuar gjuha dhe identiteti i krijuar në fund të shekullit 19.

“Shkupi 2014 po ndodh në një vend të vogël me 2 milionë banorë kur përskaj maqedonasve jetojnë një numër i madh i komuniteteve të tjera etnike dhe fetare. Një shtet ku në krijimin e identitetit të tij shtetëror duhet të përfshijë të gjithë qytetarët", thekson Julija Lekler, eksperte për urbanizëm në universitetin "Ludwig Maksimilian në Mynih, e cila aktualisht ka një projekt universitar që fokusohet tek "Shkupi 2014".

Sipas saj, ndikimi kryesor i projektit është shkatërrimi estetik i qendrës së qytetit në Shkup.  “Por Maqedonasit janë të mbërthyer me këtë bum ndërtimesh, dhe shumë prej tyre duket të jetë kundër tij”, thekson Lekler. Në fund të shkrimit theksohet se “Shkupi 2014” dëshiron që të zgjidhë historinë e Maqedonisë një herë dhe për të gjithë, për të çrrënjosur diversitetin ndëretnik, por nuk dihet nëse kjo do të ketë sukses ose jo. /n.p/a.y/noa.al/