"Gjaku i artë" është aq i rrallë sa mund ta paguani me ar. Çdokush mund ta marrë atë si transfuzion dhe mund të jetë një mallkim për bartësin.

Gjaku në vetvete është një lëng që vlen pafund, sepse ai do të thotë jetë për ne. Por gjaku i “artë” është aq i rrallë saqë konsiderohet më i vlefshmi.

Sipas të dhënave të njohura deri më tani, më pak se 50 njerëz në botë e kanë atë, raporton noa.al .

Gjaku i artë quhet edhe Rh-null ose Rh zero, që do të thotë se gjaku nuk ka faktorin Rh, një nga karakteristikat e tij thelbësore (menjëherë pas grupeve të gjakut AB0) dhe është shumë i rëndësishëm në transfuzionet, si dhe gjatë shtatzënisë.

Nuk do të hyjmë në detaje, sepse shpjegimi është shumë i gjatë dhe mjaft i ndërlikuar, kështu që shkurt: Rhesus ose faktori Rh është një emërtim për disa lloje të proteinave në sipërfaqen e eritrociteve, qelizave të kuqe të gjakut, të cilat mund të shkaktojnë një reaksion imunitar gjatë transfuzionit ose gjatë shtatzënisë, nëse gjaku i dhuruesit dhe gjaku i nënës dhe fetusit ndryshojnë në këtë faktor.

Emrin e ka marrë nga majmuni rezus, në të cilin u zbuluan për herë të parë këto proteina.

Sistemi i grupit të gjakut Rh në përgjithësi njeh dy grupe: pozitiv (Rh+) dhe negativ (Rh-), dhe që nga viti 1961, grupi Rh-null ose Rh zero pa faktorin Rhesus.

Ishte atëherë që gjaku Rh zero u zbulua për herë të parë në një aborigjen australian.

Ana e errët e gjakut të artë

Edhe pse quhet i artë, në një farë mënyre është edhe një mallkim për ata që e posedojnë. Një person me këtë lloj gjaku nuk mund të marrë gjak tjetër përveç tij.

Nga ana tjetër, kushdo mund të marrë gjakun e tij. Në vitin 2022, kishte nëntë dhurues aktivë të gjakut të artë në botë, sipas medicalnet që citon noa.al.

Një nga ata persona në rajonin e Ballkanit është edhe një grua serbe, e cila me gjakun e saj i ka shpëtuar jetën presidentit të Federatës Botërore të Futbollit, Gianni Infantino, një tjetër njeri me gjak të artë.

Njerëzit me grup gjaku Rh zero mund të kenë gjithashtu probleme të caktuara.

Për shkak se qelizat e tyre të kuqe të gjakut nuk kanë proteina në sipërfaqen e tyre që përcaktojnë faktorin Rh, eritrocitet e tyre kanë forma të ndryshme, më pak elastike dhe më të brishta.

Prandaj, njerëzit me gjak të artë përballen me anemi hemolitike të moderuar që nga lindja. Kjo është anemi që rezulton nga shkatërrimi më i shpejtë i qelizave të kuqe të gjakut, të cilat mund të shkaktojnë nivele të ulëta të hemoglobinës, zbehje dhe lodhje.

Me transfuzionet, mund të shfaqen probleme serioze nëse një personi me gjak të artë i jepet gjak që ka faktorin Rh. Prandaj, spitalet duhet të kenë protokolle të veçanta dhe një përgjigje të shpejtë për këta pacientë.

Probleme të ngjashme mund të ndodhin gjatë shtatzënisë nëse nëna ka gjak të artë dhe fëmija jo. Nëse gjaku i nënës është i ndjeshëm ndaj gjakut të foshnjës, ky gjak mund të shkaktojë një përgjigje imune që mund të shkaktojë abort dhe gjithashtu mund të ndikojë në mundësinë e shtatzënisë së re.

Disa studime kanë treguar gjithashtu se infeksioni ose sepsis në njerëz të tillë mund të shkaktojë hemolizë të gjerë (shpërbërje të qelizave të kuqe të gjakut), duke rezultuar në dështim të veshkave dhe komplikime të tjera. /noa.al