Çfarë thonë ekspertët për efektet anësore të vaksinave të koronavirusit? Pothuajse të gjitha vaksinat që janë në përdorim aktualisht, kanë efekte anësore. Pra, vaksinat e koronavirusit nuk mund të jenë një përjashtim. Mjekët thonë se nëse njerëzit përjetojnë dhimbje krahu aty ku janë vaksinuar, ndjehen të lodhur, kanë dhimbje koke, ethe ose të përziera, kjo është vetëm një shenjë se sistemi i tyre imunitar po përgjigjet.

Kjo, megjithatë, ka bërë që shumë njerëz të pyesin: Meqenëse efektet anësore janë një shenjë se sistemi imunitar po funksionon si duhet, a është mungesa e tyre një shenjë e mbrojtjes së pamjaftueshme? Pyetja shtrohet sepse ka shumë njerëz që nuk kanë efekte të tilla anësore, sidomos me vaksinën CoronaVac që është më e përhapura në Shqipëri, raporton noa.al. 

Veenu Manoharan, një pedagog në Departamentin e Imunologjisë në Universitetin Metropolitan Cardiff, e bën të qartë në një artikull në The Conversation se nuk është kështu. Provat klinike të vaksinës së zhvilluar nga Pfizer tregojnë se 50% e pjesëmarrësve nuk përjetuan efekte anësore të konsiderueshme gjatë provës, ndërsa 90% e tyre zhvilluan imunitet ndaj virusit. Dhe udhëzimet për vaksinën Moderna thonë se një në 10 persona mund të përjetojë disa efekte anësore të zakonshme, por vaksina mbron 95% të atyre që e bëjnë.

"Kjo mund të shpjegohet me mënyrën në të cilën sistemi imunitar zhvillon imunitet mbrojtës ndaj viruseve kur shkaktohet nga një vaksinë. Shumica e vaksinave të koronavirusit, përdorin proteinën virale në shtresën e jashtme të koronavirusit, të quajtur proteina spike, për të imituar infeksionin natyror të virusit dhe për të filluar përgjigjen imune”, shpjegon Dr. Manoharan.

Pjesa e përgjigjes imune, e njohur si imunitet i lindur, i përgjigjet pothuajse menjëherë proteinës së virusit, duke nisur një sulm kundër tij duke aktivizuar inflamacionin, shenjat kryesore të së cilës janë ethet dhe dhimbja. Prandaj, është përgjigjja imune e lindur që shkakton efektet anësore të zakonshme që njerëzit përjetojnë një ose dy ditë pas vaksinimit.

Imuniteti afatgjatë, i cili është qëllimi përfundimtar i çdo vaksine, mund të arrihet vetëm duke aktivizuar pjesën e dytë të përgjigjes imune: imunitetin adaptiv. Imuniteti adaptues shkaktohet nga përbërësit e lindur të imunitetit dhe rezulton në prodhimin e qelizave T dhe antitrupave, të cilët mbrojnë kundër infeksionit në një ekspozim pasues ndaj virusit.

"Ndryshe nga imuniteti i lindur, imuniteti adaptiv nuk aktivizon inflamacionin, megjithëse studimet e fundit sugjerojnë se mund të kontribuojë ndjeshëm në të. Në disa njerëz, kjo përgjigje inflamatore si nga sistemi imunitar i lindur ashtu edhe nga ai adaptiv është i ekzagjeruar dhe shfaqet si efekt anësor. Në të tjerët, megjithëse funksionon normalisht, nuk është në nivele që shkaktojnë efekte anësore të dukshme. Sidoqoftë, krijohet imunitet ndaj virusit ”, thekson eksperti.

Çfarë e shkakton reagimin e ndryshëm imunitar?

Shkencëtarët kanë vërejtur se njerëzit mbi moshën 65 vjeç kanë më pak efekte anësore nga vaksina, të cilat mund të vijnë si pasojë e përkeqësimit gradual të aktivitetit imunitar për shkak të moshës. Edhe pse kjo mund të shoqërohet me nivele më të ulëta të antitrupave, këta njerëz janë ende imunë ndaj virusit.

Gjinia gjithashtu mund të luajë një rol. Në një studim amerikan, 79% e raporteve të efekteve anësore vinin nga gratë. Ky ndryshim gjinor mund të ketë lidhje me testosteronin, i cili tenton të zvogëlojë inflamacionin. Burrat kanë më shumë testosteron se gratë, prandaj kanë më pak raporte për efekte anësore.

Pacientët me sëmundje kronike inflamatore, të tilla si artriti reumatoid, sëmundja inflamatore e zorrëve dhe skleroza e shumëfishtë, të cilët po marrin ilaçe imunosupresive për të kontrolluar simptomat e tyre mund të përjetojnë më pak efekte anësore për shkak të efekteve anësore të kufizuara. Edhe pse sistemi imunitar është i dobësuar, kjo nuk do të thotë që ai nuk ekziston. Një studim i vitit 2020 që krahason nivelet e antitrupave tek njerëzit që marrin ilaçe imunosupresive me ata që nuk i marrin ato, zbuloi se të parët prodhonin nivele më të ulëta të antitrupave, por asnjëri prej tyre nuk kishte mungesë antitrupash.

"Efektet anësore të vaksinave nuk duhet të merren si një masë e efektivitetit të tyre. "Përkundër përgjigjeve të ndryshme imune ndaj vaksinave, shumica e njerëzve arrijnë imunitet ndaj koronavirusit duke u vaksinuar, pavarësisht nga prania, mungesa ose ashpërsia e efekteve anësore", tha Manoharan. /noa.al