Transmetuar më 05-03-2021, 23:50

Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus thotë se mbështet heqjen dorë e kompanive farmaceutike nga patentat për të ndihmuar vendet e tjera që të prodhojnë dhe të shesin kopje të vaksinave të lira, me qëllim që bota, sidomos vendet e varfra të furnizohet në kohë.

Rregullat normale të biznesit që mbrojnë fitimet e prodhuesve të vaksinave do të duhet të lihen mënjanë, nëse kjo është ajo që duhet për të siguruar që të gjithë të imunizohen kundër koronavirusit, sipas drejtorit të përgjithshëm të Organizatës Botërore të Shëndetësisë.

Duke shkruar në Guardian, Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus thotë se bota duhet të kuptojë se është “në një situate lufte".

Para një takimi të rëndësishëm të Organizatës Botërore të Tregtisë që do të mbahet javën e ardhshme, në përvjetorin e deklarimit të pandemisë, ai mbështet idenë që të hiqet dorë nga patenta që vende të tjera të prodhojnë dhe të shesin kopje të lira të vaksinave që janë shpikur deri tani, diku tjetër.

"Ne po jetojmë një moment të jashtëzakonshëm të historisë dhe duhet të reagojmë para kësaj sfide", thotë ai. “Fleksibilitetet në rregulloret e tregtisë ekziston për raste urgjente, dhe sigurisht në një pandemi globale e cila ka detyruar shumë shoqëri të mbyllen dhe u shkaktoi kaq shumë dëme biznesit – të mëdha dhe të vogla. Ne duhet të kuptojmë se jemi në një situatë lufte dhe është e rëndësishme të jemi të qartë se çfarë nevojitet ".

Takimi i OBT-së do të diskutojë një propozim për heqjen dorë nga të drejtat e pronësisë intelektuale – në këtë rast, patentat e vaksinave – propozime të paraqitura nga Afrika e Jugut dhe India dhe e mbështetur tani nga 100 vende. Qeveritë anëtare janë të ndara për këtë çështje, kryesisht me vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme që e mbështesin propozimin dhe vendet e pasura që e kundërshtojnë atë.

Në artikullin e Guardian, Tedros argumenton që prodhuesit do të marrin disa rimbursime. "Heqja dorë nga patentat përkohësisht nuk do të thotë që inovatorët do të humbin. Ashtu si gjatë krizës së HIV ose në një situate lufte, kompanitë do të paguhen me honorare për produktet që prodhojnë, – tha ai.

Kompanitë farmaceutike dhe qeveritë në SHBA, MB dhe Evropë janë kundër heqjes dorë, me ose pa kompensim. Tedros thotë se duhet të merren parasysh një sërë masash. "Pavarësisht nëse bëhet fjalë për ndarjen e dozës, transferimin e teknologjisë ose licencimin vullnetar, siç inkurajon iniciativa e OBSH-së Covid-19 Technology Access Pool [CTAP], ose për të hequr dorë nga të drejtat e pronësisë intelektuale, ne duhet të sfidojmë të gjitha pengesat".

Aktivistët thonë se asgjë deri tani nga po bëhet për të mundësuar vaksinat. Për CTAP, i cili supozohet të inkurajojë kompanitë që të ndajnë teknologjinë e tyre me vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, "vetëm shoqëria civile po ngre zërin për to. Asnjë kompani nuk është e angazhuar, ”tha Dr Mohga Kamal-Yanni, një këshilltar i Aleancës së Vaksinave.

Shpresa e madhe për vaksinat në shumicën e vendeve është Covax, iniciativa e mbështetur nga KB që synon të japë 2 miliardë doza deri në fund të vitit. Pak më shumë se një javë më parë, Gana u bë vendi i parë që mori dorëzimin e dozave Covax. Bregu i Fildishtë dhe Kolumbia gjithashtu kanë marrë disa vaksina, thotë Tedros, i cili tha se kjo erdhi si kompensim “nga turpi që shumë vende u goditën rëndë gjatë pandemisë dhe ende nuk kanë marrë vaksinat. ”

Nga 225 milion doza vaksine të administruara deri më tani, ai thotë, se "shumica dërrmuese kanë qenë për një pjesë të vogël të vendeve të pasura dhe prodhuese të vaksinave, ndërsa shumica e vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme po shikojnë dhe po presin. Një qasje e parë mund të jetë në funksion të interesave politike afatshkurtra, por është vetë-shkatërruese dhe do të çojë në një rimëkëmbje të zgjatur, me tregtinë dhe udhëtimet që vazhdojnë të vuajnë. Çdo mundësi për të mposhtur këtë virus duhet të kapet me të dy duart”, tha ai.

Po shfaqen variante të reja që janë më pak të ndjeshme ndaj vaksinave dhe më të transmetueshme. “Kërcënimi është i qartë: për sa kohë që virusi po përhapet kudo, ai ka më shumë mundësi për të mutuar dhe potencialisht të minojë efikasitetin e vaksinave kudo. Ne mund të përfundojmë përsëri në një situatë të vështirë globale, ”thotë Tedros.

Ai vlerëson AstraZeneca për ndarjen e licencave të saj në mënyrë që vaksina e saj të prodhohet në të gjithë botën. Sidoqoftë, aktivistët thonë se edhe modeli AstraZeneca është me të meta. Nën presionin për të furnizuar më shumë doza në Evropë, kompania po dërgon 10 milion doza në MB nga Instituti Serum i Indisë, i cili supozohet të jetë furnizuesi kryesor për vendet me të ardhura të ulëta përmes Covax./a.m/NOA.al