Ish-anëtarja e Gjykatës Kushtetuese, Altina Xhoxhaj, e cila u shkarkua nga vettingu ka bërë ankesë në Gjykatën e Strasburgut.

Kjo e fundit ka pranuar të shqyrtojë padinë e Altina Xhoxhajt kundër shkarkimit nga KPK dhe KPA. Pas pranimit të padisë, Gjykata e Strasburgut i drejton Shqipërisë pesë pyetje në lidhje me rastin.

Pyetjet e Gjykatës së Strasburgut i janë drejtuar Avokaturës së Shtetit, e cila përfaqëson Shqipërinë në proces.

Altina Xhoxhaj u shkarkua nga Gjykata Kushtetuese më 3 maj 2018 për shkak të vettingut.

Shpjegimet:

Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut, më datë 8 mars 2019, ka rregjistruar çështjën për shqyrtim të ngritur nga zj.Altina Xhoxha ish-gjyqtare e Gjykatës Kushtetuese në Republikën e Shqipërisë, ku ajo pretendon se ka patur shkelje të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut në procesin e zhvilluar ndaj saj nga Komisioni Pavarur i Kualifikimit dhe Kolegji i Apelimit, në kuadër të aplikimit të procesin të rivlerësimit kalimtar (procesit vetting)

Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut, ka bërë prezente listën e çështjeve që meritojnë sqarim në këtë çështje, duke ngritur dhe pyetje për të gjitha palët në proces. Një listë e gjatë pyetjesh i është drejtuar Qeverisë Shqiptare e cila nëpërmjet Avokaturës së Shtetit dhe orareve të rivlerësimit kalimtar do të duhet të japin shpjegime përpara Gjykatës (GJEDNJ), në lidhje me pyteje që u janë adresuar atyre.

Ajo që konstatohet lehtësisht në këtë pyetësor të GJEDNJ-së që i është drejtuar autoriteteve Shqiptare, ka të bëjë me faktin se Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeritu, në krahasim me rastet e tjera që kanë plikuar pranë saj, është fakti se në këtë rast GJEDNJ ka zgjeruar fushën dhe llojin e çështjeve që meritojnë të sqarohen.

Konkretisht, pretendimet për sqarim lidhen me respektimin e nenit 6/1, 8, 13 të Koventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut :

E drejta për një proces të rregull ligjor

E drejta për respektimin e jetës private dhe familjare

Si dhe të drejtën për një zgjidhje të mbështetur në mjete efektive

Në këtë çështje, referuar respektimit të këtyre parimeve dhe referuar pyetësorit të GJEDNJ-së, rezulton se është zgjeruar rrethi i çështjeve për trajtim nga kjo gjykatë, ku dukshëm  në mënyrë shteruese është kërkuar shpjegim nga autoritetet shqiptare duke vendosur për diskutim edhe çështjet e barrës së provës në procesin që është zhvilliuar nga autoritetet shqiptare në ngarkim të ankueses .

Nenet e Konventës dhe Lista e Pyetjeve më poshtë:

NENI 6                                   

E drejta për një proces të rregullt

1.Çdo person ka të drejtë që çështja e tij të dëgjohet drejtësisht, publikisht dhe brenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatë e pavarur dhe e paanshme, e krijuar me ligj, e cila do të vendosë si për mosmarrëveshjet në lidhje me të drejtat dhe detyrimet e tij të natyrës civile, ashtu edhe për bazueshmërinë e çdo akuze penale në ngarkim të tij. Vendimi duhet të jepet publikisht, por prania në sallën e gjykatës mund t’i ndalohet shtypit dhe publikut gjatë tërë procesit ose gjatë një pjese të tij, në interes të moralit, të rendit publik ose sigurisë kombëtare në një shoqëri demokratike, kur kjo kërkohet nga interesat e të miturve ose mbrojtja e jetës private të palëve në proces ose në shkallën që çmohet tepër e nevojshme nga gjykata, kur në rrethana të veçanta publiciteti do të dëmtonte interesat e drejtësisë.

NENI 8

E drejta për respektimin e jetës private dhe familjare

1.Çdokush ka të drejtën e respektimit të jetës së tij private dhe familjare, banesës dhe korrespondencës së tij.

2.Autoriteti publik nuk mund të ndërhyjë në ushtrimin e kësaj të drejte, përveçse në shkallën e parashikuar nga ligji dhe kur është e nevojshme në një shoqëri demokratike, në interes të sigurisë publike, për mbrojtjen e rendit publik, shëndetit ose moralit ose për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të të tjerëve.

NENI 13

E drejta për zgjidhje efektive

Çdokush, të cilit i janë shkelur të drejtat dhe liritë e përcaktuara në këtë Konventë, ka të drejtën e një zgjidhjeje efektive para një organi kombëtar, pavarësisht se shkelja është kryer nga persona që veprojnë në përmbushje të funksioneve të tyre zyrtare.

Pyetjet:

A ishte neni 6, pika 1 i Konventës, nën udhëheqjen tij civile, i aplikueshëm në procdedurën në këtë rast? A ka depozitur kërkuesi mjetet juridike vendase në lidhje me pretendimet e saj sipas nenit 6 të konventës?

A ka pasur një proces gjyqësor të drejtë, në përputhje me kërkesat e nenit 6 § 1 të Konventës? Veçanërisht:

A mund të konsiderohet Komisioni i Pavarur i Kualifikimeve, një “gjykatë e themeluar me ligj”, në kuptim të nenit 6 § 1 të Konventës? A e ka përmbushur kërkesa e paanshmërisë, duke marrë parasysh se i njëjti subjekt ka kryer hetimin dhe ka marrë vendimin për të hequr kërkuesin nga zyra gjyqësore?

A ishte Dhoma e Apelit që e dëgjoi ankesën e ankuesit në këtë rast “të pavarur dhe të paanshëm”, në kuptim të nenit 6 § 1 të Konventës?

A ishin dispozitat e Ligjit nr. 84/2016 mjaftueshmërisht të qarta dhe të arritshme, duke siguruar që të drejtat e Konventës së aplikantit ishin të mbrojtura në procedurat para organeve të rivlerësimit kalimtar? Në veçanti, si i kanë interpretuar dhe zbatuar organet e rivlerësimit aspektet e mëposhtme të ligjeve përkatëse?

Konceptet e “të ardhurave të ligjshme” (neni 3 (19) i Ligjit), duke përfshirë edhe të ardhurat nga burimet e huaja dhe “pasuritë e ligjshme” (neni 61 (1) i Ligjit)

Kushtet për zhvendosjen e barrës së provës mbi subjektet e rivlerësimit, duke përfshirë edhe kushtin që “provat kanë arritur nivelin e provueshmërisë” (provat kanë nivelin e provueshmërisë, neni 52 (1) i Ligjit), si dhe në lidhje me faktet dhe rrethanat që kanë ndodhur shumë vite para procedurave aktuale;

Standardet e “zbulimit të pamjaftueshëm të aseteve” (neni 61 (3) i Ligjit) dhe “dëmtimi i besimit të publikut në sistemin e drejtësisë” (neni 61 (5) i Ligjit) si arsye për largimin nga zyra gjyqësore ;

Metodologjia e përdorur për vlerësimin e shpenzimeve të jetesës së subjekteve të rivlerësimit dhe familjeve të tyre?

Qeveria është e ftuar të sigurojë ekstrakte të vendimeve të organeve rivlerësuese që mund të qartësojnë çështjet e mësipërme.

A ishin shkeljet disiplinore apo shkeljet e tjera që siguronin bazën për largimin e aplikantes nga zyra, duke iu nënshtruar ndonjë kufizimi ligjor (shih Oleksandr Volkov kundër Ukrainës, nr. 21722/11, §§ 137-140, KEDNJ 2013)?

A ishte refuzimi i kërkesës së ankuesit për dëgjim publik dhe për paraqitjen e provave shtesë përpara Dhomës së Apelit duke shkelur të drejtën e saj për një proces të rregullt gjyqësor në kuptim të nenit 6 § 1 të Konventës, të shqyrtuar së bashku me pyetjen nën paragrafi 2 (a) më lart (shih Ramos Nunes de Carvalho e Sá kundër Portugalisë [GC], nr. 55391/13 dhe 2 të tjerë, 6 nëntor 2018)?

A e ka depozituar aplikanti mjetet e brendshme në dispozicion në lidhje me pretendimet e saj të nenit 8, duke përfshirë edhe ndalimin e pretenduar të jetës së tij nga praktika private e ligjit? Në mënyrë pozitive, ka pasur një ndërhyrje në të drejtën e aplikantit për respektimin e jetës private të saj, sipas nenit 8 të Konventës, për shkak të largimit të saj nga detyra si gjykatës i Gjykatës Kushtetuese (shih Oleksandr Volkov kundër Ukrainës, nr. 21722 / 11, §§ 165-167, KEDNJ 2013 dhe Denisov kundër Ukrainës [GC], nr. 76639/11, 25 shtator 2018)?

Ishte ndërhyrja në të drejtën e aplikantit për respektimin e jetës së saj private të përcaktuar me ligj dhe të domosdoshme në një shoqëri demokratike, në kuptim të nenit 8 § 2 (shih Oleksandr Volkov kundër Ukrainës, nr. 21722/11, KEDNJ 2013 dhe Denisov kundër Ukrainës [GC], nr. 76639/11, 25 shtator 2018)? Veçanërisht:

Ishte sanksioni i largimit nga detyra në proporcion me rëndësinë e shkeljeve disiplinore apo të shkeljeve të tjera mbi të cilat ishte bazuar?

Ligji nr. 55/2018 për avokatët pengojnë parashtruesin, për shkak të largimit të saj nga detyra gjyqësore nga Dhoma e Apelit, nga praktika private e ligjit; dhe nëse po, për sa kohë?

A ka pasur në dispozicion ankuesi një mjet juridik efektiv vendas për ankesat e nenit 8, siç kërkohet me nenin 13 të Konventës?