Frika e "gjykimit" kur raportojnë për shkeljet e të drejtave të njeriut dhe presionet politike, kanë bërë që të ketë "vetëcensurim" në raportimin e shkeljeve të të drejtave të njeriut.

Në raportin e publikuar nga Universiteti Oxford dhe Reuters, tregohet se të gjithë gazetarët kanë frikë prej "gjykimit" kur raportojnë për shkeljet e të drejtave të njeriut. Në krye të mosraportimit të lajmeve rreth shkeljes së të drejtave të njeriut qëndron presioni politik dhe rritja e "vetëcensurës".

Gazetarët pjesëmarrës në sondazh pyetjes: "Në cilat situata do të ishin të ligjshme mosraportimet e shkeljeve të të drejtave të njeriut?", 10 përqind u përgjigjën "luftën kundër terrorizmit", ndërsa 8.3 përqind thanë lajme rreth Lëvizjes Gylen. Në anketë, 72.2 përqind thanë "asnjë rast fare", ndërsa "8.3 përqind kur janë interesa kombëtare, 7.5 përqind ruajtjen e qetësisë së brendshme, 7.5 përqind respektojnë parimet fetare".

Rrëfimi "Nuk jemi të lirë"

Rreth 94 përqind e gazetarëve në Turqi mendojnë se ka shkelje të të drejtave të njeriut, ndërsa 1.5 kanë thënë se nuk ka. 4.5 përqind prej tyre thanë se kjo ishte e vërtetë në disa raste. Pyetjes nëse media ka dhënë në mënyrë adekuate shkelje të të drejtave të njeriut, 61,1 përqind u përgjigjën "Absolutisht jo të mjaftueshme", 27,1 përqind "kryesisht jo të mjaftueshme", 10,5 përqind "mjaft të rrallë" dhe 0,8 përqind "absolutisht të mjaftueshëm". Vetëm 1në 3 raportuan se ndiheshin të lirë kur raportonin për shkeljet e të drejtave të njeriut dhe 2 në 3 thanë se nuk ndiheshin shpesh ose asnjëherë të lirë. Proporcioni i gazetarëve që kishin frikë se do të gjykoheshin gjatë raportimit për shkeljet e të drejtave të njeriut ishte jashtëzakonisht i lartë. 43.6 përqind e gazetarëve thanë se e kishin këtë frikë "shumë shpesh", ndërsa 31 përqind thanë se ishte "e shpeshtë", 14 përqind thanë "ndonjëherë" dhe 10.5 përqind thoshin "rrallë". Nuk kishte asnjë gazetar që e kishte shënuar mundësinë e "Nuk kam frikë nga gjykimi".

Përqindja e njerëzve që mendojnë se gazetarët e papunë, po të kenë raportuar lajme në lidhje me shkeljet e të drejtave të njeriut, kur ata kërkojnë vende të reja pune do të ndikojnë negativisht në gjetjen e vendeve të punës.

Vetëcensura, tani më diçka normale…

Pyetjes "Sipas vëzhgimeve tuaja, sa shpesh ka ndodhur autocensurë për shkeljet e të drejtave të njeriut?" 32.3% ‘shumë shpesh’, 41.4% ‘shpesh’, 13.5% ‘nganjëherë’, 9% ‘rrallë’ dhe 3.8% ‘asnjë përgjigje’. Gazetarët përmendën arsyet për shkeljen e të drejtave të njeriut si në vijim: 95,5 përqind represioni politik, 74,4 përqind pronarët e mediave, 64,7 përqind presioni gjyqësor, 59,4 përqind frikë nga humbja e punës, 37,4 përqind presion redaktues, 18 përqind reagim negativ ndaj opinionit publik dhe 18 përqind indiferenca e gazetarëve ndaj lajmeve të tilla.

Si ra përqindja e lajmeve për shkeljen e të drejtave nga 2015 deri 2017

Doli se kushtet e gjendjes së jashtëzakonshme kanë prekur jo vetëm numrin e raporteve të shkeljeve, por edhe diskursin në lajme. Sipas kësaj, në periudhën para krizës, shkelja e të drejtës së njeriut u raportua në 67 përqind në gazetën Hürriyet, kjo normë ra në 53 përqind në 2017.

Raportet që avokojnë shtetin ose kryerësin e shkeljeve u rritën nga 2.1 përqind në 6.5 përqind. "Përpjekja për të përdorur një gjuhë neutrale" raporton nga 40 përqind në 31 përqind. Në gazetën Sabah, përqindja e lajmeve që theksuan shkeljet e të drejtave në vitin 2015, duke përfshirë edhe më shumë shkelje të të drejtave të njeriut të kryera nga policia apo zyrtarët publikë të Komunitetit Gulen, ra nga 73.5 në 28.6 përqind.